We moeten de energieprijzen blokkeren, zoals in Frankrijk. Daar betalen ze drie keer minder, zegt Peter Mertens, algemeen secretaris van de PVDA.
Veel mensen hebben schrik als de energiefactuur in de bus valt.
Peter Mertens. De situatie is echt ernstig. Mensen betalen nu vier keer meer voor gas, en bijna twee-en-een-halve keer meer voor elektriciteit. Dat is onhoudbaar voor gezinnen, voor zelfstandigen, en voor kmo’s. Mensen gaan kopje onder, iedereen is aan het krabben.
Er zijn politici die zeggen: doe een dikke pull aan.
Peter Mertens. Dat doen de mensen al. Ze laten hun chauffage af. Dat is niet de vraag. De vraag is wat de regeringen doen. Onder onze druk hebben ze de btw op energie verlaagd naar 6%. Maar anderzijds willen ze wel de accijnzen op energie verhogen. Dat lost dus niets op. En ook met vijf wintercheques van 196 euro spring je niet ver, als je jaarlijks vijfduizend euro extra moet betalen voor energie.
Andere politici zeggen: je kan er nu eenmaal niets aan doen.
Peter Mertens. Waarom zijn die politici dan verkozen? Natuurlijk kunnen we iets doen. Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Griekenland blokkeren ze de energieprijzen. Waarom wij niet? In Frankrijk betalen ze nu drie keer minder aan elektriciteit dan bij ons, en twee-en-een-halve keer minder aan gas. Dat is een enorm verschil. Het is dat soort maatregelen dat we nodig hebben.
In Frankrijk betalen ze nu drie keer minder aan energie dan bij ons. Dat is een enorm verschil.
De vraag is dan: wie moet dat betalen?
Peter Mertens. Vandaag betalen gezinnen en zelfstandigen. Dat is niet houdbaar. De allergrootsten ontspringen de dans. Weet je dat een energiemonopolie als Engie-Electrabel 9 miljard euro extra winst zal boeken in deze crisis? Extra winst hé. Waanzin! En van die overwinsten wil de regering amper 1 miljard euro afromen door een overwinsttaks. Kom zeg.
Hoe moet het dan wel?
Peter Mertens. Ik heb in het parlement een waterdicht wetsvoorstel voorgelegd om de overwinsten echt aan te pakken. Ons voorstel zal minstens 6,2 miljard euro opbrengen. Als je echte maatregelen wil nemen heb je dat bedrag nodig. Dat zie je ook in Griekenland. Daar worden de prijsdalingen betaald door het afromen van de overwinsten aan een tarief van 90%.
Is dat wel realistisch?
Peter Mertens. Als het kan in Frankrijk of in Griekenland, moet het ook bij ons kunnen. Maar daarvoor moet je druk zetten. Zonder druk verandert er niets, en gaan gezinnen, zelfstandigen en kleine bedrijven over de kop. Is dat dan wel realistisch? Neen hoor. We zijn met veel. Laat ons maar druk blijven zetten op de regering om de dingen in beweging te krijgen. Dat is de enige manier.
Welke lessen trek jij nog uit deze energieshock?
Peter Mertens. Dit is hét moment om de mislukte liberalisering van onze energie terug te draaien en energiebedrijven te nationaliseren. De balans van twintig jaar liberalisering is dramatisch. We zijn vandaag volledig afhankelijk van tien private energiemonopolies. Anonieme aandeelhouders beslissen in achterkamers over onze dagelijkse was en plas. Nooit betaalden we zoveel voor gas en stroom. En de transitie naar schone energie is verder af dan ooit. De privé heeft het verprutst. Dan zit er maar één ding op: we moeten de switch doen en onze energie zelf organiseren.
- Lees meer in ons stadsmagazine De Franken Teut
