Strijd tegen de drugsmaffia: jarenlange besparingen komen als een boemerang terug

In onze stad werd een kind vermoord. Firdaous uit Merksem. Ze was 11 jaar. Ze werd neergeschoten door drugscriminelen die de garagepoort van het ouderlijk huis onder vuur namen. Firdaous is het eerste dodelijke burgerslachtoffer in een reeks van drugsaanslagen die al verschillende jaren in Antwerpen woedt. Een onschuldig kind van 11 jaar met zoveel dromen en nog een heel leven voor zich, is dood. We zijn geschokt en kwaad om deze misdaad. We betuigen ons diepste medeleven aan de familie, die verder moet met zo’n groot verlies. 

Het lijkt erop dat de dood van dit onschuldige meisje, pas nu een kantelpunt wordt in de War on Drugs. Want we gaan hier vanavond een kat een kat noemen: Dankzij Sky ECC zijn er vele geheimen blootgelegd. Maar ook de schrijnende personeelstekorten om de dossiers aan te pakken en de verdachten op te pakken. Er zijn sinds de aankondiging van de War on Drugs niet minder drugs in omloop. De afrekeningen én de drugsvangsten gaan samen in crescendo , er wordt meer verhandeld en er wordt meer gebruikt. De prijs is niet in elkaar gezakt en de drugskartels zijn sterker dan ooit. We weten dat de tegenstander bulkt van het geld, zich internationaal organiseert en schuilhoudt, en onze jongeren misbruikt om het vuile werk op te knappen.  

Vorig jaar in september hadden we daar ook een debat over in deze raad, na de reeks aanslagen in de zomer. Wij hebben het hier toen gehad over een aanpak op 4 grote assen.

1) Herinvesteer in openbare diensten

De grote criminaliteit aanpakken, dat is een taak van de speciaal opgeleide diensten: federale gerechtelijke politie, douane en parket. Die diensten weten wat ze moeten doen. Ze doen al fantastisch werk: de federale gerechtelijke politie met het kraken van de cryptofoons met Sky ECC, de douane met het in beslag nemen van 110 ton coke, het parket met het vervolgen van vele criminelen. Ik wil ook echt mijn oprechte dank uitspreken voor deze mensen. 

Ja, de Zweedse regering waarvan u, Burgemeester, de schaduwpremier was, heeft niet minnetjes gesnoeid in het budget. De Federale Gerechtelijke Politie moest een besparing van 200 miljoen onder de vorige minister Jambon slikken. Tussen 2014 en 2021 vloeiden er 400 personeelsleden af. 

Vivaldi investeert opnieuw maar ruim onvoldoende: De Federale Gerechtelijke Politie heeft 1000 extra personeelsleden nodig volgens de directie en het parket, maar er worden er maar 400 aangeworven deze legislatuur. Dat is nog niet de helft van wat er nodig is. Er wordt 310 miljoen geïnvesteerd in de politie, maar tegelijk loopt er een lineaire besparing van 212 miljoen, dat betekent maar een netto investering van 98 miljoen over de hele legislatuur. 

Douane kan nog steeds maar 1% van alle containers scannen in de haven. De eerste mobiele scanner, van een reeks scanners die al twee jaar wordt beloofd, wordt pas geleverd in december 2023. Dus nog een jaar mogen we hierop wachten. In de Antwerpse haven met haar grote uitgestrekte oppervlakte, zijn er 700 douaniers actief. In de haven van Rotterdam, die veel meer gecentraliseerd is 2000. Niet moeilijk dat die haven beter gecontroleerd kan worden.

Justitie: Tussen 2015 en 2019 daalde het aantal magistraten met 4% en het aantal magistraten in opleiding met 18%. Het aantal beroepsrechters in België is tussen 2010 en 2018 met 5,2% gedaald. Het materiaal is hopeloos verouderd, er zijn computers die geen licentie voor het schrijfprogramma “word” hebben. Er wordt nu geïnvesteerd, maar daar is het onvoldoende.

De mensen lachen met de krokodillentranen van politici van de partijen die jaar in jaar uit de ontvetting van de staat hebben bejubeld, het overheidsbeslag naar beneden hebben geduwd, op het ambtenarenapparaat hebben bespaard en het statuut verder hebben uitgehold. Al wie vandaag meer manschappen eist op federaal niveau, moet eens goed nadenken wie verantwoordelijk is voor de schrijnende tekorten. 

Eerste as: herinvesteer in openbare diensten: FGP, Scheepvaartpolitie, Douane en Parket;

2) Follow The Money

We moeten de criminelen raken waar het hen pijn doet: in hun portefeuille. Hun verdienmodel breken. Daar is iedereen het over eens. 110 miljoen: Zoveel crimineel geld is er in beslag genomen dankzij Sky ECC. Dat verklaarde minister Van Quickenborne  in “de Zevende dag”. Dat klinkt misschien veel, maar het is nog geen 0,2% van de 50 (of 40) miljard die er jaarlijks wordt witgewassen. Volgens Peter De Buyser, hoofd internationale samenwerking federale politie blijft 98% van de criminele vermogens in criminele handen. We moeten dit opdrijven en dat kan als we voldoende financiële specialisten aantrekken, maar ook het bankgeheim opheffen helpt.  “We moeten vlugger kunnen optreden zonder eerst zoals nu een zware procedure te moeten doorlopen: eerst een vraag om inlichtingen aan de belastingplichtige, dan afwachten om vast te stellen dat die niet wil meewerken, en dan pas mogen we naar de bank gaan. We moeten korter op de bal kunnen spelen.” Dat zegt de topman van de Bijzondere Belasting Inspectie. En hij heeft gelijk.

Tweede as: follow the money

3) Investeren in een brede aanpak van preventie

Er is ook de kwestie van preventie. Alle specialisten zijn het erover eens dat de strijd tegen drugs en drugsgeweld een brede aanpak vereisen. Ook rond het sociaal weefsel. Het aantal jongeren dat opgroeit in een gezin in armoede is torenhoog, en het zal in deze economische en energiecrisis wellicht alleen maar hoger worden. Teveel jongeren verlaten de school zonder diploma. Door de niet-indexering van de werkingsmiddelen in het jeugdwerk moeten 20 VTE’s moeten vertrekken. De jongeren hebben net een vertrouwensband en een brugfunctie nodig op de pleintjes en in de wijken. Die maatregelen moeten ongedaan worden. We hebben meer jeugdwerkers nodig, niet minder.

We moeten knokken voor de toekomst van élke jongere in onze stad. In Amsterdam gaan ze op zoek naar 2,3 miljard euro extra voor onderwijs op maat, meer veiligheid, meer sportfaciliteiten, meer jongerencentra, schuldsanering, begeleiding naar werk. Omdat ze voor elke jongere willen knokken. Dat zouden wij ook moeten doen.

Derde as: keihard inzetten op preventie

4) Wijkteams: ogen en oren op het terrein

Een wijkagent is niet dé oplossing voor het drugsgeweld in Antwerpen, maar is wel een hoeksteen in de politiezorg. Wijkteams gaan geen aanslagen voorkomen, maar ze zijn wel onze oren en ogen op het terrein. Mijn respect voor al die wijkteams die op het terrein actief zijn. We horen toch signalen dat er veel backoffice-taken zijn bijgekomen, dat de administratieve last niet min is, dat er onthaaltaken moeten bijgenomen worden. 

Wij zijn voor een én-én verhaal. Centraal wat moet, decentraal wat kan. Er is niets mis met centralisatie, integendeel. Maar er is ook niets mis om tegelijkertijd ook echt in wijkteams te investeren die de buurt kennen en die een aanspreekpunt zijn voor de mensen.

Vierde as: wijkteams die hun buurt door en door kennen

Dat zijn 4 pistes die nodig zijn om het tij te keren.