Het nieuwe meerjarenplan van het Antwerpse Zorgbedrijf toont een alarmerende financiële situatie: de schuldenberg verdubbelt op tien jaar tijd. Om te overleven moet het Zorgbedrijf steeds meer leningen bij de banken aangaan, en dus ook steeds meer rente betalen. De middelen die het Zorgbedrijf van het stadsbestuur krijgt, zijn onvoldoende om dit op te vangen. “Dit is een bewuste verrottingsstrategie”, zegt PVDA-gemeenteraadslid Lise Vandecasteele. “Het stadsbestuur (N-VA en Vooruit) mergelt het Zorgbedrijf uit om dan te kunnen zeggen dat publieke zorg niet werkt. Het uiteindelijke doel is privatisering. Voor de bewoners wordt de zorg ondertussen almaar duurder.”
Het Zorgbedrijf verkeert in slechte financiële papieren. “Het Zorgbedrijf wordt geconfronteerd met stijgende kosten (vooral personeels- en energiekosten) die sneller toenemen dan de inkomsten”, staat er in het meerjarenplan te lezen. Ook de cijfers tonen aan dat er problemen zijn. Het Zorgbedrijf zit in een onhoudbare schuldspiraal: ze kunnen alleen overleven door steeds meer schulden aan te gaan. De totale schuld verdubbelt op tien jaar tijd: van 188 miljoen in 2021 tot 374 miljoen in 2031.
In het meerjarenplan lezen we bovendien dat het Zorgbedrijf ‘geen gebruik meer zal maken van doorgeefleningen via stad Antwerpen’. Ze moet zelfstandig leningen aangaan, zoals bij de banken. De schulden aan private banken verdrievoudigen dan ook op vijf jaar: van 73 naar 241 miljoen euro. Het Zorgbedrijf geeft zelf toe dat dit financiële risico’s met zich meebrengt. Ze worden zo ‘geconfronteerd met de risico’s van financiële markten en met name de rentevoeten’.
Een van de oorzaken van de financiële problemen is de dalende stedelijke toelage aan het Zorgbedrijf. “Die is de afgelopen jaren stelselmatig afgebouwd”, weet Vandecasteele. “Hoewel er voor de komende jaren wel een verhoging van de stedelijke dotatie wordt voorzien, volstaat dit niet om de besparingen van de afgelopen jaren recht te trekken. Bovendien stijgt de dotatie die het Zorgbedrijf van de stad krijgt wel, maar onvoldoende om de inflatie te dekken. Daardoor zit je aan het einde van de rit in 2031 met een reële besparing.”
Om dat gebrek aan middelen te compenseren moet men meer en meer geld gaan lenen. “Het Zorgbedrijf moet voor 170 miljoen euro nieuwe leningen aangaan bij private banken omdat de stad onvoldoende investeert”, gaat Vandecasteele verder. “Daardoor stijgen ook de rentelasten die moeten worden afbetaald. Het gevolg is dat er in 2031 meer dan tien miljoen euro zal moeten worden betaald aan rente. Geld dat niet naar de zorg gaat.”
Ondertussen wil het Zorgbedrijf meer inkomsten halen bij de bewoners en de gebruikers. In de meerjarenplanning wordt meermaals gesproken over “efficiëntieoefeningen” en het “maximaliseren van ontvangsten”. “In de praktijk zien we dat de rusthuisfactuur de hoogste is van alle openbare woonzorgcentra van Vlaanderen,” zegt Lise Vandecasteele. “De maaltijden en de parkeerplaatsen bij de serviceflats zijn dit jaar ook duurder gemaakt.”
“Dit is een bewuste neoliberale strategie van het stadsbestuur: starve the beast. De publieke zorg uithongeren en dan zeggen dat het niet kan lopen. Zowel de huidige schepen van Seniorenzorg Nathalie van baren als haar voorganger Els van Doesburg hebben er nooit een geheim van gemaakt dat ze van het Zorgbedrijf af willen. Vorige legislatuur werden er al verschillende pogingen gedaan om delen van het Zorgbedrijf te verkopen aan private investeerders, maar het stadsbestuur werd teruggefloten door de provincie.”
Vandecasteele roept het stadsbestuur dan ook op om de dotatie van het Zorgbedrijf op te trekken. “De Antwerpenaar verwachten terecht van het stadsbestuur dat het haar verantwoordelijkheid neemt. Ze hebben niets aan een bestuur dat de ouderenzorg kapot bespaart en probeert af te stoten. Wij willen kwaliteitszorg, die toegankelijk en betaalbaar is voor iedereen, in publieke handen.”
