Overkapping Antwerpse Ring in zicht

Opvallend is dat de zogenoemde Hollandse Knoop er wellicht niet komt. Dat ingewikkelde complex moest de Oosterweelverbinding ter hoogte van het Sportpaleis op de Ring aansluiten. Die knoop zou 27 rijstroken tellen, was niet overkapbaar en niet verenigbaar met het concept van Ringland, waarin doorgaand en lokaal verkeer van elkaar worden gescheiden. Alle partijen zijn bereid om alternatieven te bestuderen. De intendant belooft dat er in plaats van de Hollandse Knoop een "Tuin van Deurne" komt, een park boven een overkapping van de aansluiting. Dit is het meest verrassende element in de wending in het Oosterweeldossier.

We vroegen Dirk Van Duppen naar zijn mening over deze opmerkelijke gebeurtenissen. Dirk heeft als huisarts van Geneeskunde voor het Volk en PVDA-gemeenteraadslid de problematiek van het fijn stof op de politieke agenda helpen zetten. Hij is al jaren actief in de strijd tegen het BAM-tracé, komt hierover regelmatig tussen op de Antwerpse gemeenteraad  en zit momenteel ook in de klankbordgroep van de intendant.

Hoe ziet u de wending die er nu plaatsvindt?

Dirk Van Duppen. Bijzonder positief. De Vlaamse regering en het Antwerps stadsbestuur tonen zich eindelijk bereid om met de actiegroepen te gaan samenwerken. Ze zijn bereid om de deskundigheid van de actiegroepen serieus te nemen en ze daadwerkelijk te betrekken, niet alleen rond het thema van de leefbaarheid, maar ook rond dat van de mobiliteit zelf.

Vanwaar die plotse wending?

Dirk Van Duppen. Het is op de eerste plaats het resultaat van de druk van onderuit. Op korte tijd kreeg Ringland de zaal De Roma twee keer opnieuw volledig gevuld. Op die avonden werd onomwonden en goed onderbouwd aangetoond dat de Hollandse Knoop onverenigbaar is met de volledige overkapping. De druk kwam ook van de vele initiatieven die de voorbije maanden zijn opgezet. Meer dan 2.000 gezinnen verspreid over heel Antwerpen werkten met het project 'CurieuzeNeuzen' mee aan een onderzoek om de concentratie van fijn stof aan hun gevel te meten. Een unicum in de wereld. Een nieuw memorandum van Ringland met een stevig pleidooi om de derde Scheldekruising 3 km hogerop te leggen, werd ondertekend door 130 deskundigen. Ademloos lanceerde een petitie tegen het BAM-tracé die in een mum van tijd 17.000 handtekeningen bijeen haalde. En in het verlengde daarvan besloten de actiegroepen bij de stad een nieuw referendum aan te vragen, wat de druk helemaal naar een hoogtepunt opdreef. Kortom, de wending is helemaal te danken aan de actiegroepen en aan alle sympathisanten en medewerkers. Zij mogen de pluim op hun hoed steken.

De druk vanuit de actiegroepen is toch al op verschillende momenten erg hoog geweest. Waarom brengt die nu plots wel schot in de zaak?

Dirk Van Duppen. Er zijn inderdaad nog andere factoren. Het BAM-tracé is archi-slecht en de Hollandse Knoop zou het leven voor de omwonenden van Borgerhout en Deurne onmogelijk maken. Geen enkele deskundige - geen enkele - verdedigt het BAM-tracé, integendeel. Dat heeft de intendant kunnen vaststellen in zijn consultatierondes. Daarentegen hebben de actiegroepen hun deskundigheid, creativiteit en voortschrijdend inzicht verder ontwikkeld. Vooral Ringland heeft een cruciale rol gespeeld. Dat heeft intussen een Ringland-academie uitgebouwd, die nu al de beste experts groepeert die Vlaanderen rijk is op vlak van mobiliteit en leefbaarheid. Zij zetten zich zoals honderden gewone burgers vrijwillig in voor de goede zaak. Tegelijk zijn de actiegroepen de mensen blijven sensibiliseren, mobiliseren en informeren. De Horta-avonden van Ademloos, die volgende woensdag al aan hun twintigste editie toe zijn, trekken altijd opnieuw veel volk.

Hoe belangrijk is de rol en de bijdrage van de intendant, Alexander D’Hooghe?

Dirk Van Duppen. Hij komt integer en deskundig over. Hij weet te luisteren naar de actiegroepen, maar ook naar gewone burgers. Voor hen houdt hij bijvoorbeeld op zaterdagen consultaties. Natuurlijk is hij gebonden aan de opdracht die hij van de Vlaamse overheid kreeg: hij moet binnen het besliste beleid, met daarin de Oosterweelverbinding en het BAM-tracé, de overkapping en de leefbaarheid onderzoeken. Maar met de hulp van de actiegroepen, die de druk van buitenaf organiseerden, wist hij die opdracht telkens te verruimen. Eerst mocht hij alleen de leefbaarheid en niet de mobiliteit onderzoeken. Dan mocht hij naast de overkapping ook de mobiliteit van de Zuidelijke Ring tot de aansluiting met de E313 in Borgerhout in het onderzoek meenemen. En toen de druk opnieuw groter werd, kreeg hij van de Vlaamse regering ook de ruimte om het deel tot aan Merksem in zijn onderzoek op te nemen. Waarop hij meteen meedeelde dat hij de Hollandse Knoop wil schrappen. Het is goed mogelijk dat hij eenzelfde rol kan spelen als destijds het studiebureau Arup-Sum. Dat heeft de Lange Wapper getorpedeerd door aan het licht te brengen dat dit tracé een 18 baanvakken breed viaduct zou vereisen ter hoogte van het Sportpaleis. Nu belooft de intendant dat hij de 27 baanvakken brede Hollandse Knoop van het BAM-tracé zal schrappen, ook al is zijn opdrachtgever de Vlaamse regering, zoals dat ook bij Arup-Sum het geval was.

Komt er nog een nieuwe volksraadpleging?

Dirk Van Duppen. Het is eens te meer duidelijk dat strijd loont. Samen met de actiegroepen moeten we voortdoen om de druk hoog te houden. Een nieuw referendum moet mogelijk blijven als een heel belangrijk drukkingsmiddel. Ademloos wist in enkele dagen 17.000 handtekeningen tegen het BAM-tracé via het internet op te halen, dus moet het zelfs relatief eenvoudig zijn om de benodigde 55.000 handtekeningen voor een referendum bijeen te halen. Als ieder van die 17.000 ondertekenaars twee andere Antwerpenaren weet te overtuigen om te tekenen, zijn we er al. Manu Claeys zei op de persconferentie dat met de intendant afgesproken is dat de samenwerking niet haaks hoeft te staan op “het publiekelijk desavoueren en bestrijden van de Oosterweelverbinding” door de actiegroepen. “We zijn de intendant daarvoor erkentelijk”, zei Manu Claeys, “want deze houding effende het pad voor een constructieve samenwerking”. Dat blijft belangrijk, want het is altijd mogelijk dat de overheid de intendant zal gebruiken als glijmiddel om de actiegroepen het BAM-tracé te doen slikken of zelfs om ze tegen mekaar uit te spelen.

Blijven we ondertussen niet in de files staan?

Dirk Van Duppen. Met de PVDA pleiten wij voor eenvoudige maatregelen die snel kunnen ingevoerd worden en een grote impact hebben op de mobiliteit. Die zijn belangrijk en superdringend, want volgens het Vlaams Verkeerscentrum is de filedruk op de Antwerpse Ring de laatste drie jaar nog met een derde toegenomen. Nochtans is het echt niet moeilijk om dat aan te pakken: maak de Liefkenshoektunnel onmiddellijk tolvrij. Leg vervolgens de A102 aan tussen Wommelgem en Ekeren om het gros van het vrachtverkeer van de Ring weg te houden en gebruik het rekeningrijden voor vrachtwagens om ze effectief rond de stad te sturen. Begin dan aan het scheiden van doorgaand en lokaal verkeer. Op de Ringlandwebsite kun je filmpjes zien die tonen dat de aanleg en overkapping van de Ring te realiseren is zonder dat het verkeer daar al te veel last van heeft. En als die maatregelen lopen, oordeel dan of een derde Scheldekruising nodig is. Zo ja, leg dan het haventracé van de actiegroepen aan.

Ook Bart De Wever zat vooraan op de persconferentie. Nochtans blijft hij het BAM-tracé verdedigen. Hoe legt u een en ander uit?

Dirk Van Duppen. Hij blijft het BAM-tracé wel verdedigen, maar toch met minder zekerheid dan voordien. Hij zegt achter het initiatief van intendant D’Hooghe te staan om de actiegroepen te betrekken bij de zuidelijke Ring. “Die component is zeker geen detail”, zei De Wever. “Maar dat daarna nog een ander meningsverschil wacht, is duidelijk. Je weet echter nooit wat er kan gebeuren als je mensen rond een tafel zet.” Die laatste zin suggereert dat hij ook zijn bocht aan het voorbereiden is. Dat is alleszins te hopen. Het toont nogmaals dat we de druk moeten aanhouden.