De waarden van de lood-in-bloed-prik bij kinderen in Hoboken zijn opnieuw gestegen. Vorig jaar werden de laagste waarden ooit opgetekend. Dit najaar blijken drie op vier van de geteste kinderen (287 in totaal) een loodwaarde boven de referentiewaarde van 2 microgram/dl te hebben. Meer dan één op vijf kinderen heeft zelfs een waarde boven 4 microgram/dl. Opnieuw zien we waarden boven tien microgram en zelfs één boven 20 microgram. Bovendien vinden we onverwacht hoge waarden in het gebied dat extra toegevoegd werd aan de onderzoekszone (BMH). “De overheid slaagt er niet in om de gezondheid van onze kinderen te beschermen”, zegt Mie Branders, PVDA-gemeenteraadslid en huisarts in Hoboken. “Opnieuw moeten we op zoek naar een verklaring voor deze hogere cijfers. Wij denken daarbij vooral aan het vrijkomen van stof met zware metalen bij graaf- en sloopwerken. De historische vervuiling van de bodem, zolders, en oude fabrieksterreinen in Hoboken is voldoende gekend.” Sinds 2021 vraagt de PVDA zowel in de districtsraad als in de gemeenteraad om preventieve maatregelen te nemen bij werken. De reacties daarop zijn veel te laks. Een werfbezoek bij aanvang, een controledocument met extra maatregelen, en een onafhankelijke inspectie zijn een minimum. Voorts mag de rol van de wijkverpleegkundige niet onderschat worden. Haar preventieve, informerende en sensibiliserende rol is van groot belang. De ouders moeten nu correct en transparent geinformeerd worden. We moedigen het besluit van de Medische Werkgroep aan om opnieuw fysieke informatiemomenten te organiseren in de wijk.
Cijfers van lood-in-bloed bij kinderen opnieuw hoog
“Ik wist niet wat ik zag”, reageert Mie Branders, “toen ik de eerste cijfers binnenkreeg van de lood-in-bloed-prik van dit najaar. Niet alleen gaan de cijfers terug omhoog, maar ook buiten het testgebied van Moretusburg, in de nieuw toegevoegde zone (Buiten Moretusburg Hertogvelden), zijn er kinderen met erg hoge waarden. Dat is heel frustrerend”. Drie op vier van de geteste kinderen hebben een waarde boven de referentiewaarde van 2 microgram/dl. Meer dan één op vijf kinderen heeft zelfs een waarde boven 4 microgram/dl. Elf kinderen hebben een waarde boven 10 microgram/dl en één kindje zelfs boven 20 microgram.
Graaf- en sloopwerken in historisch vervuild gebied
Opnieuw moet er een gezocht worden naar de oorzaak van deze stijging. De overheid en Umicore moeten daarvoor alle elementen bij mekaar brengen. “Met de PVDA denken we vooral aan de vele graafwerken die er dit jaar op het grondgebied van Hoboken zijn doorgegaan”, zegt Branders. “Daarnaast werden ook de eerste huizen van zone 1 in Moretusburg gesloopt. We weten dat er daarbij heel wat stof vrijkomt. Ondanks de opgelegde preventieve maatregelen tegen het opwaaiend stof, moesten we vaststellen dat daar niet altijd even correct werd mee omgegaan.
Te lakse overheid
Al enkele jaren hamert de PVDA zowel in de districtsraad als in de gemeenteraad op betere voorzorgsmaatregelen. Zo stelden we al in 2021 voor om veel meer preventieve maatregelen te nemen, vooraleer de schop in de vervuilde grond kan. Nog deze zomer signaleerden we aan Schepen Erica Caluwaert dat er metershoge stofwolken opwaaiden in de Kapelstraat bij graafwerken voor nutsleidingen. In de gemeenteraadscommissie van november verwees ze koeltjes naar de reglementering van Vlarem. Het is aan de bouwheer van de werf of het werk om zich in regel te stellen met de wetgeving, klonk het toen nog. “Reglementering is één zaak”, zegt Mie Branders, “registratie, controle en inspectie is een andere. Dat laatste laat echt te wensen over. De laksheid van de overheden is er mee oorzaak van dat we nu met deze hoge waarden zitten."
Voorstellen voor verbetering
Ten eerste is het aan de overheden en Umicore om op zoek te gaan naar de verklaring voor deze verhoogde resultaten. Dat er in een breder gebied werd getest bleek een goede zet om het gezondheidsrisico beter in te schatten. Uitbreiding van het bodemonderzoek over het hele grondgebied van Hoboken is ook wenselijk om eindelijk een overzicht te hebben over de historische vervuiling.
Ten tweede is het werk van de wijkverpleegkundige van onschatbare waarde. Zij heeft de vinger aan de pols en kent de gevoeligheden in de wijk. Ze is perfect geplaatst om de ouders te blijven motiveren om deel te nemen aan de 6-maandelijkse vingerprik. Nadien heeft zij de expertise om hen te informeren over de resultaten. Bij hoge waarden kan zij toeleiden naar de nodige zorg. “Als het van ons afhangt moet de wijkverpleegkundige echt in de cockpit van het hele onderzoek zitten, en elke stap die gezet wordt, moet met haar worden afgetoets”, zo pleit Mie Branders.
Ten derde is de controle op het naleving van de Vlarem-wetgeving dringend nodig. “Door rood rijden mag ook niet, maar zonder controle doen sommigen het toch”, zegt Branders. “Elke werf moet beginnen met een werfbezoek, een controledocument met extra voorzorgsmaatregelen dat feilloos moet opgevolgd worden én er moet inspectie zijn zodat reglementering geen dode letter blijft.
Ten vierde hebben de ouders recht op correcte en transparante informatie. Sinds corona gebeurde dat digitaal. “We zagen ouders wiens kinderen voor het eerst werden getest en onverwachts een hoge waarde hadden. Dat is best heftig. De ouders hebben recht op informatie. We moedigen het besluit van de Medische Werkgroep Hoboken aan om opnieuw fysieke ïnformatiemomenten te organiseren voor de ouders. De tijd van de onpersoonlijke webinars mogen we nu achter ons laten”, besluit Mie Branders.
