OCMW Antwerpen laat beursgenoteerd bedrijf leefloners controleren

De stad Antwerpen neemt een vlucht vooruit. En jammer genoeg niet in het bestrijden van armoede, maar in het verder stigmatiseren van leefloners met een andere origine als fraudeurs. Als eerste in België wil het OCMW van Antwerpen een deel van het sociaal onderzoek van de maatschappelijk werkers uitbesteden aan een commercieel beursgenoteerd bedrijf. Het lijkt mij evident dat de OCMW-raad vanavond deze beslissing niet kan nemen. Minister van fraudebestrijding De Backer zegt zelf dat het bedrijf eerst een vergunning moet krijgen en dat het OCMW toestemming moet krijgen van Binnenlandse Zaken. Dat is duidelijk nog niet gebeurd.

Onderzoek naar sociale fraude maakt vandaag al deel uit van het sociaal onderzoek dat de maatschappelijk werkers van het OCMW uitvoeren. En als zou blijken dat dit een groot probleem is en de mogelijkheden van de maatschappelijk werkers ontoereikend zijn is het een taak van de federale overheid om dat aan te pakken. Dat zegt ook Nathalie Debast van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSM): "De vraag van het OCMW is legitiem. OCMW's moeten aan die informatie kunnen (bezit van onroerend goed in het buitenland n.v.d.r.). Maar het lijkt ons geen goede zaak dat elke stad, elke gemeente, een eigen manier zoekt om aan die gegevens te geraken. Het is nuttiger dat de federale overheid dat regelt, dat zij contacten leggen met landen van herkomst, en de vraag stelt om informatie uit te wisselen. De wet rond de leeflonen is een federale bevoegdheid. Het is dus ook aan hen om hiaten in de wetgeving op te vangen en aan te pakken."

Als sociaal onderzoek lucratief wordt

Het OCMW-bestuur wil in 2018 150.000 euro uittrekken om sociale fraude in de vorm van verzwegen vermogen in het buitenland te bestrijden. Het rekent daarvoor op het commerciële bedrijf Soza Xpert. Soza Xpert is een Nederlands bedrijf dat in 2015 overgenomen werd door het beursgenoteerd bedrijf DTA (Dutch Partners in Assistance). Ze maken een winst van 7,5 miljoen euro en gaan er prat op dat ze 40% daarvan aan de aandeelhouders uitbetalen.

Het plan is dat de firma 3.500 euro ontvangt per dossier waarin een buitenlands vermogen aangetoond wordt en 1.500 euro per dossier waarin dat niet het geval is. Wetende dat de druk om steeds meer winst te maken bij een beursgenoteerd bedrijf zeer groot is, maak ik mij zorgen over de betrouwbaarheid. Zal het bedrijf de deontologie in een sociaal onderzoek altijd respecteren? En wie gaat dit bedrijf controleren? Wat bij tegenspraak, wat als de leefloner zegt dat hij geen vermogen in het buitenland bezit? Welke middelen heeft hij om tegen het onderzoek van Soza Xpert in te gaan?

Vanaf wanneer is er sprake van sociale fraude? In Nederland is dat al het geval als iemand een deel van een huis heeft geërfd, ook als dat bijna niets waard is en hij dat niet kan verkopen.

Grootste probleem is sociale onderbescherming

Maar de belangrijkste vraag is of het wel nodig is extra middelen uit te trekken voor de strijd tegen sociale fraude. Staatssecretaris Maggie De Block stelde die vier jaar geleden zelf nog dat sociale fraude een vrij beperkt probleem is. “In minder dan vijf procent van de dossiers van financiële hulpverlening bij de OCMW’s worden misbruiken vastgesteld.” En dat gaat dan nog over alle gevallen van sociale fraude, niet enkel over verzwegen eigendom in het buitenland.

In het najaar van 2017 zijn er drie grote rapporten uitgebracht over armoede in ons land.

• De decenniumdoelen maakten een balans van 10 jaar armoedebeleid.
• Het Federaal Jaarboek Armoede 2017 werd voorgesteld, en nota bene ingeleid door een minister van uw partij.
• Onze eigen Universiteit Antwerpen stelde het Jaarboek Armoede en Sociale Uitsluiting voor.

Alle drie wijzen ze erop dat het beleid er niet in slaagt de armoede in ons land ook maar iets te doen dalen. Een op de tien van de Vlamingen leeft in armoede. In onze stad groeit een op de vier kinderen op in een kansarm gezin.

Ik kan alleen maar concluderen dat sociale onderbescherming vandaag een veel groter probleem is dan sociale fraude. Meer dan de helft van de mensen die recht hebben op een leefloon (57 tot 76 procent) ontvangt er geen. Een van de oorzaken hiervoor is trouwens dat mensen die aankloppen bij het OCMW te vaak afgeschilderd worden als profiteurs en fraudeurs. Mensen die een leefloon ontvangen kunnen hiermee ook niet menswaardig leven. Een leefloon van een alleenstaande is 892 euro en dat van een samenwonende 595 euro per maand. Deze bedrage liggen nog altijd ver onder de armoederisicodrempel. Mag ik er nogmaals aan herinneren dat het optrekken van het leefloon een belofte was van de federale regering? Zoals ik op een vorige OCMW-raad al aangaf kunnen wij daar als OCMW een voortrekkersrol in spelen en het leefloon zelf optrekken. U moet de armoede bestrijden en niet de armen.

Antwerpen lijkt wel in de uitverkoop te staan voor grote beursgenoteerde bedrijven. Het daklozeninloopcentrum en het Zorghostel zijn net ontsnapt aan de bewakingsmultinational G4S. Maar ook de kinderboerderij, de skipiste, de buitenschoolse opvang, de kinderdagverblijven … uw stadsbestuur brengt alles op de markt voor de beste bieder.

U maakt een stad op maat van grote bedrijven die winst ruiken. Ik vraag u, maak een stad op mensenmaat. Een stad die inzet op werk, wonen, onderwijs, gezondheidszorg, op een menswaardig bestaan voor elke burger. Daarvoor zijn extra middelen nodig, dat is het grote probleem vandaag en niet de sociale fraude. Als uw collega’s in de federale regering bovendien even gebeten waren om iets te doen tegen financiële fraude, die tot in de miljarden gaat, er zou héél wat budget vrijkomen voor een structureel armoedebeleid. Of laat ons gewoon al eens beginnen aan een vermogenskadaster!