Waar gaat De Lijn in grootstad Antwerpen naartoe?

Bussen die te laat komen, overvolle trams en borden die er maar niet in slagen om aan te geven wanneer de volgende aansluiting is… Nooit eerder waren er zo veel ontevreden reizigers bij De Lijn. Nog geen twee derde van de gebruikers van De Lijn gaf in 2017 aan tevreden te zijn over de dienstverlening van de bussen en trams, 5 procent minder dan het jaar daarvoor. Vooral de stiptheid is een issue. Niet moeilijk, als je weet dat vorig jaar meer dan de helft van de trams en bussen met vertraging reed. De Lijn verliest dan ook reizigers aan de lopende band. In 2016 alleen al werden er 11 miljoen minder ritten gereden dan het jaar voordien.

Op alle niveaus aan de knoppen

Als er één partij verantwoordelijk is voor de malaise bij De Lijn, dan is het wel de N-VA. Met Koen Kennis als Antwerps schepen van mobiliteit, Ben Weyts als Vlaams minister en Mark Descheemaeker in de Raad van Bestuur van De Lijn zelf, zit de partij op werkelijk alle niveaus mee aan de knoppen. Ondanks de zware besparingen die de partij De Lijn oplegde, gaat het volgens minister Weyts met zelfs de goede richting op. "De kostendekkingsgraad stijgt al twee jaar op rij", klinkt het. “Die tendens zetten we verder én we investeren meer dan ooit in onder andere aantrekkelijke en groene voertuigen.”

Maar in Antwerpen rommelt het

“De Lijn zit te weinig bij de realiteit”, horen we van schepen Kennis. “Sommige dossiers lopen ook vertraging op omdat er op dat moment bijvoorbeeld geen geld is voor bepaalde investeringen”. De oplossing van de Antwerpse N-VA? Een stadsregionaal vervoersbedrijf dat de volledige stedelijke mobiliteit in en rond Antwerpen in handen neemt. Belangrijk detail: De Lijn zou daarbij maar één van de ‘partners’ zijn waarmee het vervoersbedrijf in zee gaat. In plaats van een sterke openbare dienst, een regisseur van alles wat er op de markt te vinden is.

Heeft de N-VA ineens het licht gezien? Of is er toch iets anders aan de hand? In 2012 hield de N-VA immers nog eigenhandig de doortrekking van de tram naar Brasschaat tegen en ook de tramlijn naar Ekeren werd gedwarsboomd. Niet bepaald wat je verwacht van een partij die het openbaar vervoer breder dan de stadsgrenzen wil bekijken.

Waar het echt om draait

Moest de N-VA het openbaar vervoer echt beter willen maken, dan heeft ze daar vandaag alle middelen voor in handen. Er is geen enkele reden om te geloven dat ze aan het hoofd van een Antwerps vervoersbedrijf een betere beurt zou maken. Waar het echt om draait, is de toekomst van De Lijn als openbare dienst. Zoals De Standaard schrijft: “De echte inzet van de discussie is de omstreden monopoliepositie die De Lijn bekleedt in het regionale vervoer”. Omstreden voor de N-VA, welteverstaan.

De N-VA ziet immers liever een opengegooide vervoersmarkt dan een sterke openbare dienst. Zoals het treinvervoer in Groot-Brittannië. Daar explodeerden de ticketprijzen na de privatisering van het spoor en werd er ook stevig op veiligheid ingeboet. Om van Newcastle naar Londen geraken, een traject van 2,5 uur, is het vandaag goedkoper om via het Spaanse Menorca te vliegen dan de trein te nemen.

Geen goed uitgebouwde bussen- en tramlijnen, maar een wirwar van verschillende maatschappijen, autodeelsystemen, taxibedrijven en andere privé-initiatieven, dat is het model van de N-VA. Wanneer in 2020 Europa de vrijmaking van de ‘openbaar vervoersmarkt’ oplegt, wil de partij klaarstaan om de meest rendabele lijnen aan transportmultinationals van de hand te doen.

Openbaar vervoer op mensenmaat

Dat de PVDA voor een heel andere oplossing kiest hoeft niet te verwonderen. Een sterke openbare dienstverlening is onze beste kans om de stedelijke vervoersknoop te ontwarren. Dat wil zeggen: nieuwe investeringen in De Lijn, in plaats van de jarenlange besparingen die door de N-VA en haar coalitiepartners zijn opgelegd. Een betere bediening van de bestaande verbindingen en een uitbreiding van het aanbod met nieuwe lijnen. Zodat het openbaar vervoer kan uitgroeien tot de ruggengraat van de stedelijke mobiliteit. Zodat De Lijn terug tevreden reizigers kan winnen, in plaats van verliezen. Op die manier halen we mensen uit de auto, creëren we meer plaats voor bussen, trams en fietsers en ligt gezonde lucht in het vooruitzicht.

Jos D'haese en Koen Dereymaeker