Sinds 2017 betwist de bewonersgroep Z.waanzin de bouw van een 16 verdiepingen hoge toren op de Hobokense Zwaantjes. De projectontwikkelaar wilde de bewonersgroep het zwijgen opleggen door van zijn woordvoerder, Erik Vanobbergen, PVDA-lid en gepensioneerd huisarts bij Geneeskunde voor het Volk, een torenhoge schadevergoeding te vorderen en een dwangsom van 50.000 euro per dag omwille van een eerder gepubliceerde open brief.
“De procedure is voor de projectontwikkelaar afgelopen op een sisser van formaat”, getuigt Erik Vanobbergen. “De rechtbank gaf Aannemingen Janssen ongelijk en veroordeelde haar zelfs tot het betalen van een dubbele schadevergoeding”. We legden hem enkele vragen voor.
Erik Vanobbergen: De rechtbank heeft met haar vonnis duidelijk gemaakt dat ik als woordvoerder van de bewonersgroep op geen enkele manier de overeenkomst heb geschonden. De open brief die voor Janssen de aanleiding was voor de aanklacht, was geen juridische procedure, enkel een daad van vrije meningsuiting. En in de eerder gesloten overeenkomst was het fundamenteel recht op vrije meningsuiting niet beperkt.
Los daarvan toonde de projectontwikkelaar op geen enkele manier aan dat hij schade zou opgelopen hebben door de open brief. De gigantische schadeclaim en dwangsom die werd gevorderd, was dus totaal uit de lucht gegrepen en diende alleen als intimidatie om de bewonersgroep het zwijgen op te leggen.
Integendeel, de projectontwikkelaar werd uiteindelijk zélf veroordeeld tot betalen van een schadevergoeding van 2.500 euro wegens het schenden van de overeenkomst. In de dading was immers afgesproken dat hij in ruil voor het stopzetten van alle procedures tegen het project, zelf geen burgerlijke vordering zou stellen om zijn vermeende economische en reputatieschade te verhalen.
Het vonnis is duidelijk, de bewonersgroep deed niets mis, de aannemer ging in de fout.
Maar daar bleef het niet bij. De rechter oordeelde dat Aannemingen Janssen “de procedure enkel had opgestart om de woordvoerder onder druk te zetten om in de toekomst geen negatieve uitlatingen aangaande het project meer te uiten. Dergelijke proceshouding strookt niet met wat mocht worden verwacht van een normale zorgvuldige en vooruitziende procespartij.” De aannemer werd veroordeeld tot een schadevergoeding wegens “tergend en roekeloos geding” van 1.000 euro. Het vonnis is duidelijk, de bewonersgroep deed niets mis, de aannemer ging in de fout.
Erik Vanobbergen: Z.waanzin meent dat de ware reden om niet te beginnen met de bouwwerken elders moet gezocht worden. Het Zorgbedrijf vertoont geen interesse meer in de uitbating van een woonzorgcentrum, een dienstencentrum en 50 assistentewoningen. Het mislopen van dit partnerschap zet de toekomst van dit project op de helling.
Erik Vanobbergen: Dat klopt. De aannemer startte een bezwaarprocedure bij de provinciale deputatie tegen de bouwvergunning voor de aanpalende school, die verbonden is aan het project. Daarmee komt de planning van de vernieuwbouw in het gedrang. De bewonersgroep hoopt op een snelle afhandeling van deze procedure zodat zo snel mogelijk met de bouw van de school kan begonnen worden. De vernieuwbouw van de school is dringend nodig.
Erik Vanobbergen: Dit is principieel een belangrijke uitspraak. Het is een opsteker voor andere bewonersgroepen en actiecomités. Grote (bouw)bedrijven bouwen, vaak met steun van het stadsbestuur, wijken vol waar niemand om vraagt in plaats van sociale projecten te ontwikkelen, zoals scholen. Steeds vaker proberen ze burgerbewegingen of actiegroepen monddood te maken door procedures in te spannen en met zware eisen tot schadevergoeding te dreigen. Denk maar aan de rechtszaken die er tegen nieuwssite Apache werden aangespannen. Voor een financieel krachtige speler is zo’n procedure een kleine inspanning, doch voor een bewonersgroep zoals Z.waanzin is het bijzonder kostelijk om zich te moeten verdedigen in een rechtbank, om nog maar te zwijgen van het risico op veroordeling.
Uit het vonnis, en deze overwinning blijkt duidelijk dat intimidatie geen verf pakt en deze firma’s zelf in de fout gaan en kunnen worden veroordeeld. Dit vonnis en deze overwinning is het resultaat van jarenlange actie door de bewonersgroep, met een goede juridische ondersteuning en een opsteker voor andere bewonersgroepen en actiecomités.