Gratis openbaar vervoer: als Middelkerke dat kan, dan 't stad toch ook?

De gemeente Middelkerke gaat het openbaar vervoer gratis maken voor jongeren tussen de 6 en de 18 jaar oud. Ingevoerd door niemand minder dan N-VA schepen en ex-topman bij NMBS en De Lijn Mark Descheemaeker nota bene. "Als Middelkerke dat kan, dan moet dat hier in Antwerpen toch ook kunnen", vroeg PVDA-fractieleider Manal Toumi op de Antwerpse gemeenteraad. Lees hieronder haar tussenkomst. 

“Jong geleerd is oud gedaan. Als we ooit die modal shift, van auto naar openbaar vervoer, mogelijk willen maken, moeten jongeren daar ook al vroeg mee leren omgaan. Want voor veel jonge gezinnen is zo’n abonnement een stevige financiële inspanning.”

RA RA RA, wie is het? Jullie mogen allemaal een gokje doen van wie deze quote komt.

Nee, het was niet Jos D’Haese.

Ook niet Peter Mertens.

Ik zal jullie niet langer in spanning houden het was  N-VA schepen van Mobiliteit in Middelkerke, Marc Descheemaecker – u weet wel, voormalig topman van Lijn en de NMBS.

Ik moet toegeven: Dat was wel echt een shockske. Want meestal horen we van die kant vooral dat “gratis niet bestaat”, dat de overheid vooral niet te veel moet ingrijpen, en dat gratis openbaar vervoer een ‘communistisch waanidee’ is. Bon ik moet zeggen dat ik noch Jean-Marie Dedecker, noch Marc Descheemaecker associeer met Marx.  

Maar er is dus een N-VA’ er aan de kust die precies dát beleid uitvoert waar wij hier in Antwerpen en in Vlaanderen al jaren voor pleiten.

En eerlijk gezegd? Ik vind dat wel echt goed nieuws, er is eindelijk iemand binnen de N-VA die het licht heeft gezien. Iemand die inziet dat het openbaar vervoer essentieel is en geen luxeproduct is.

In Middelkerke trekken ze daar dus 150.000 euro voor uit. Ze zien het als een sociale maatregel, maar ook als een investering in de toekomst. 

Kameraad Descheemaecker slaat de nagel op de kop, moet ik zeggen. Het gaat hier niet over zomaar symbolisch beleid voeren, maar over  sociale ondersteuning, verkeersveiligheid én gedragsverandering op lange termijn. Je zou bijna denken dat ze daar het verkiezingsprogramma van de PVDA aan het uitvoeren zijn.

En ik vraag me dan ook af: als het daar kan, waarom kan het dan niet hier?

Want laat ons eerlijk zijn: het openbaar vervoer in Antwerpen wordt elk jaar duurder, maar niet beter. Je betaalt voor een flutkwaliteit, we betalen voor kapotte roltrappen, voor bussen die nooit komen opdagen, voor trams waar we als sardientjes op moeten zitten. Tramlijnen verdwijnen in Hoboken, bussen worden geschrapt in Deurne, en in sommige buurten moet je een halve marathon lopen voor je nog een halte vindt.

En ondertussen? Rijden jullie als schepenen met dikke bakken door de stad. Daar maken jullie met plezier geld voor vrij. Geld van de belastingbetaler.

We kunnen het ook gewoon aan de Antwerpenaar vragen wat ze liever hebben: hun geld gebruiken voor gratis OV voor jongeren of voor de dienstwagens van de schepenen. Weet goed dat voor de prijs die de stad betaalt voor jullie wagens er 150 tot 200 Antwerpse jongeren een heel jaar gratis het openbaar vervoer kunnen gebruiken. In het begrotingsdebat zagen we dat er vorig jaar onverwacht zo’n 100 miljoen over was op exploitatie. Het plan van Middelkerke uitvoeren in Antwerpen zou zo’n 7,7 miljoen kosten. Een fractie van dat bedrag.

Dit zijn politieke keuzes. Een keuze om te investeren in alles buiten het openbaar vervoer. 

Maar dat is juist een noodzaak als we naar die modal shift toe willen werken. We moeten in ons openbaar vervoer investeren. Ook in onze stad en niet telkens alles naar Vlaanderen toe schuiven.

En daarom dienden wij met onze fractie de volgende motie in:

De Gemeenteraad vraagt het college om:

1. Te onderzoeken hoe en onder welke voorwaarden gratis openbaar vervoer voor jongeren in Antwerpen kan worden ingevoerd, zoals in Middelkerke;
2. In overleg te treden met De Lijn, de Vlaamse overheid en andere relevante partners over de financiële en organisatorische haalbaarheid van deze maatregel;
3. Uiterlijk binnen zes maanden een concreet plan van aanpak voor te leggen aan de gemeenteraad, inclusief kostenraming, doelgroepafbakening en invoeringsscenario’s
   
   

Schepen van mobiliteit Koen Kennis (N-VA) leek niet onder de indruk. "Twee oude mannen in Middelkerke gaan de wereld niet veranderen", reageerde hij. "Gratis openbaar vervoer zorgt er voor dat jongeren tram of bus nemen, in plaats van met de fiets of te voet zich te verplaatsen. Dat willen we niet. Jonge mensen kunnen perfect voor korte afstanden met de fiets of te voet gaan."

Toumi reageerde verbaasd: "Oké, dan, vanaf nu hogere ticketprijzen voor jongeren. Honderd euro voor een tramrit als je jonger dan 25 bent, want stel je voor dat jongeren het openbaar vervoer zouden gebruiken", zei ze sarcastisch. "Als het in Middelkerke kan, kan het hier ook. Niets is gratis, dat is waar. Maar wij betalen intussen wel voor jullie dienstwagens. Dat jullie ons belastinggeld daaraan willen geven, en niet aan openbaar vervoer, dat is een politieke keuze. 

Onze motie werd verworpen: PVDA en Groen stemden voor. CD&V onthield zich. N-VA, Vlaams Belang én Vooruit stemden tegen.