Dodelijk fietsongeval moet leiden tot extra maatregelen voor verkeersveiligheid

Op 2 mei 2023 vond er een ernstig fietsongeval plaats op de kruising van de Plantin Moretuslei en de Raafstraat. Een 23 jarige vrouw raakte levensgevaarlijk gewond en overleed 17 dagen later. Op de gemeenteraad vroeg Lise Vandecasteele aan schepen van Mobiliteit, Koen Kennis (N-VA) om alle lessen te trekken die er moeten getrokken worden om de verkeersveiligheid op de Plantin Moretuslei en in Antwerpen te verbeteren. Lees hier haar tussenkomst.

Beste schepen,

2 mei. 23 jaar. Ze was rond half vijf van haar werk onderweg naar huis maar kwam nooit thuis. Toen ze plots werd gegrepen door een vrachtwagen die een straat insloeg. 17 dagen heeft ze gevochten voor haar leven. Tevergeefs. Vrijdag kwam het bericht dat ze overleden is.

Hartverscheurend voor vrienden en familie, daar zijn geen woorden voor.

Het is belangrijk dat we dit niet gewoon wijten aan onoplettendheid, of dat we het bestempelen als een onvermijdelijk ongeval.
Het gaat om een vrouw die haar woon-werk verkeer deed, een volwassene, die op vertrouwde weg was en geen verkeersregels overtreden heeft.
Het lijkt erop dat het om een dodehoekongeval was.
Dat deed de vrachtwagen chauffeur eveneens niet, hij schond schijnbaar geen verkeersregels.

Bij een dodehoekongeval heeft een beleid een grote verantwoordelijkheid, het gaat er vooral om om die structureel te voorkomen.

Tal van vragen zijn er: moest die vrachtwagen er zijn? Moest die vrachtwagen er op dat moment zijn, in volle spits met veel fietsverkeer? Is het ok dat er geen verkeerslichten staan? Zijn er maatregelen die zo’n ongeval kunnen vermijden.

Er zijn bij de heraanleg van de Plantin en Moretuslei, wat een gewestweg is, inspanningen gebeurd om de veiligheid voor fietsers en voetgangers te verbeteren. Toch staan er nog steeds maar liefst zes kruispunten op die straat op de dynamische lijst met gevaarlijke punten langs gewestwegen.

Ook de reacties na het ongeval geven aan dat we er nog lang niet zijn. Ouders geven aan dat ze hun kinderen er niet alleen laten fietsen in de plantin moretuslei, omdat ze die als te gevaarlijk ervaren.

Maar het gaat niet enkel om die straat, deze gewestweg.
Ik neem er de meest recente cijfers even bij.

In tien jaar tijd raakten er nooit zoveel fietsers gewond in het Antwerps verkeer als in 2021. In bijna de helft van alle verkeersongevallen in 2021 in Antwerpen was een fietser het slachtoffer. En hoewel het aantal dodelijke en zwaargewonde verkeersslachtoffers in Antwerpen de afgelopen tien jaar is gedaald, is het aandeel daarin van fietsers op hetzelfde niveau gebleven, en de laatste jaren zelfs licht gestegen.

Bevragingen tonen ook dat veel Antwerpenaren zich niet veilig voelen op de fiets, bij stad in cijfers gaat het om 55% die zich veilig voelt, bij de bevraging van HLN geven bewoners een score van 46 op 100 aan Antwerpen als veilige fietsgemeente.

Er is dus werk aan de winkel.

Vrachtwagens zo veel als mogelijk weren en als ze binnenkomen zorgen dat het aantal conflicten tot een absoluut minimum beperkt wordt. Van een dodehoekongeval wordt niemand beter, voor alle duidelijkheid: ook de vrachtwagenchauffeur niet. Zoals mobiliteitsexpert Dirk Lauwers zegt: Mensen maken fouten. Een beleid dat verkeersveiligheid voorop stelt maakt dat zo’n dramatische fouten niet kunnen gemaakt worden.

• Invoeren van spertijden: bepaalde momenten op de dag waarop vrachtwagens en ander zwaar vrachtverkeer de stad niet binnen mogen. Dat kan dan bijvoorbeeld gelden tijdens de spitsuren van de scholen, de momenten waarop veel kinderen in het verkeer op weg van of naar school zijn. Dat deed men ons in Aalst al voor. Na het overlijden van een elfjarig kind bij een dodehoekongeval met een vrachtwagen voerde de gemeenteraad zo’n spertijden in tijdens de spitsuren voor vrachtwagens met een tonnage boven de zeven ton.
• Inzetten op andere vormen dat stadsdistributie, waarbij grote vrachtwagens op lokale straten tot het noodzakelijke minimum beperkt kunnen worden.
• Bij het afleveren van vergunningen voor winkels of bedrijven die met vrachtwagens moeten beleverd worden moet de ligging van de leveringstoezicht een belangrijke afweging zijn.
• Of zwaar vrachtverkeer specifiek te sturen via veilige routes.
• Op de lange termijn kunnen we kijken naar het voorbeeld van Londen. Daar bestaat een systeem waarbij alle zware voertuigen boven de 12 ton moeten beschikken over een veiligheidsvergunning om in de stad te mogen rijden. De vergunning werkt op basis van een beoordeling op aantal sterren afhankelijk van hoe goed het zicht is. Hoe hoger de score, hoe hoger het aantal sterren. Een voertuig met minimaal één ster kan de vergunning aanvragen. Voertuigen met een score van 0 kunnen een voorgeschreven veiligheidssysteem opbouwen om alsnog een vergunning te kunnen aanvragen.

Vragen:

- Kan u meer uitleg geven in welke omstandigheden dit ongeval heeft plaatsgevonden?

- Welke lessen trekt u uit dit ongeval, zowel naar het kruispunt in kwestie als naar fietsveiligheid in Antwerpen in het algemeen?
Wat doet u om vrachtwagens zo veel als mogelijk te weren uit de stad en wat doet u om als ze de stad binnenkomen, die routes te sturen en veilig te maken.

We zijn 1,5 jaar na het ongeval van de twee meisjes in de Lange Leemstraat, Meneer marinauer heeft daar in commissie ook over gehad, wat is er nu ondernomen om dat bewuste kruispunt veiliger te maken?