Antwerpen: een uitgeleefde coalitie zonder ambitie

Van de Antwerpse coalitie blijven enkel N-VA en Vooruit over. De coalitie is uitgeleefd en heeft geen enkele ambitie meer. De ambitie wordt beperkt tot 30 (!) betaalbare woningen (I kid you not). De burgemeester geeft kritiek op Mechelen terwijl zijn eigen stad stilstaat. Er is een groot personeelstekort en de stad ligt er vuil bij. Het kan echt anders. Dat is een politieke keuze. Met een taxshift zoals in Zelzate, dat is perfect mogelijk. Minder bourgondisch voor de vastgoedlobby, de bouwpromotoren en de allergrootsten, socialer voor de mensen.

Beste gemeenteraadsleden,

We gaan het laatste jaar in voor de verkiezingen. Het laatste jaar voor dit N-VA-Vooruit-bestuur. Want Open-Vld doet niet meer mee. De liberalen maken sinds enkele weken officieel geen deel meer uit van de bourgondische coalitie die nu nog slechts twee partijen telt.

Niet alleen Open-Vld viel uit de boot, ook steeds meer Antwerpenaren worden aan de kant geschoven. 

De stad is haar voeling met de wijken nog meer verloren. Grote prestigeprojecten worden met veel bombarie aangekondigd. Een Scheldebrug, een Vlaams Culinair Centrum, een tunnel voor het Steen… 

Maar waar blijven de investeringen voor de mensen? Het dak van het jeugdhuis lekt, de Stuivenbergsite staat te verkrotten, er zijn nu minder ipv meer sociale woningen in Antwerpen. 

Ga naar de crèches, de scholen, de vuilkar, de loketten, naar de technisch tekenaars, sociaal werkers… overal zijn er handen tekort. 

Ook in het middenveld moet de schaar erin: cultuur, jeugd en sport moeten steeds harder roeien met almaar minder riemen.

De mensen doorzien dit. Deze coalitie is haar meerderheid verloren in de laatste peiling. De partij van de burgemeester verliest maar liefst 6%.

We hebben hier heel veel acties gezien de afgelopen jaren. Jongeren, kunststudenten, vakbonden, sociale organisaties. De mensen van het middenveld en de vakbonden stonden hier met emmers, want hun emmer was vol. De emmer is vol, ik zal dat maar niet in het Engels vertalen. De jeugdorganisaties werden op droog zaad gezet, ze kregen geen volledige indexatie. Dat betekent in de praktijk 20 jeugdwerkers minder op 160. 

Er moest 350 miljoen bespaard worden, en schepen Kennis beweerde doodleuk: “De mensen zullen het niet voelen.” Hij zou dus de eerste schepen zijn die meer dan driehonderd miljoen zou besparen zonder dat iemand dat zou voelen.

Maar het wonder "Kennis" geschiedde niet. Integendeel. De prijs van vuilniszakken ging omhoog, net zoals het aanvragen van id-kaarten aan de loketten, parkeren, zwembeurten, het plaatsen van een parkeerverbodsbord, sportkampen… 

In plaats van het wonder "Kennis" zijn het de boetes die een cashkoe geworden zijn voor de stad: LEZ-boetes, GAS-boetes, de scan-car die rondrijdt om zoveel mogelijk bekeuringen uit te schrijven.

Externe meevallers

Er is ook goed nieuws, door de macro-economische situatie. De inflatie blijft hoog, maar is toch lager dan verwacht. De begroting kent dus een externe meevaller: in totaal heeft de stad om en bij de 180 miljoen euro extra. Dat komt door verlaging van personeelskosten (53,3 miljoen ), lagere energiekosten (81,7 miljoen) en hogere inkomsten uit belastingen (19,3 OOV en 24,5 APB). 

De vraag van 180 miljoen is dus: aan wie en waaraan wordt die besteed?

De centrale vraag is: waarom wordt dat extra geld niet geïnvesteerd in de noden die er zijn?

Duidelijk is dat het geld daar niet naar toe gaat. Ik overloop kort zes cruciale domeinen:

Ten eerste, betaalbaar wonen: 30 betaalbare woningen wil schepen Van Doesburg nog bouwen deze legislatuur. Ik dacht dat er een nulletje ontbrak, maar neen hoor: 30 betaalbare woningen in de stad en daar stopt de ambitie. Op de private huurmarkt wil de schepen niet tussenkomen, want anders maak je de huurmarkt kapot. Gevolg is dat huisjesmelkers hun gang gaan. Huurprijzen voor een appartement boven 1000 euro is normaal, slechte isolatie, te weinig kamers, … 

Voor projectontwikkelaars is the sky the limit, letterlijk, want de bouwcode werd hervormd. “Lastige regels” die harmonie in het straatbeeld naleven gingen op de schop.  Deze begroting helpt niets aan de wooncrisis.

Ten tweede mobiliteit: Ik ga iemand citeren. “Mensen klampen me voortdurend aan en zeggen: "De mobiliteit is onleefbaar geworden." Het is een citaat van burgemeester Bart De Wever. Ik dacht: "Aha, eindelijk inzicht in de stilstand van de stad, inzicht dat iedereen in Antwerpen al heeft." Maar neen, de burgemeester van Antwerpen had het niet over zijn stad, hij had het over… Mechelen.

Tegelijkertijd staat Antwerpen zo goed als stil. Slechts één op de twaalf premetrostations werkt naar behoren, Linkeroever wordt een afgesneden eiland, in Hoboken rijdt er geen tram meer omdat de tramsporen versleten zijn. Het station Drink, waar enkel nog tegels geplakt moeten worden en klaar, ligt er nog steeds verlaten bij. 

Ten derde: properheid van de stad. Op de toeristische as - de Via Sinjoor -zal je maar weinig sluikstort zien liggen. Die moet proper gehouden worden. Maar in de volkswijken groeit de afvalberg. De Wever wil de boetes graag optrekken tot 1000 euro. Maar met bestraffing alleen kom je er niet. De straatvegers en stadsreinigers zien hun rondes groter worden. Hoe minder wijkagenten op straat, hoe minder wijkregisseurs, hoe vuiler de straten. Er komt geen geld vrij voor meer ophalers, voor communicatie en sensibiliseringsacties. 

Zwerfvuil aanpakken kan enkel als je de mensen mee hebt en op drie assen werkt, goed opkuisen, sensibiliseren en bestraffen van de kleine kern hardleerse overtreders. 

Ten vierde: de dienstverlening. Zes stadsloketten werden gehalveerd. Je mag de stad rondrijden om een adreswijziging op je identiteitskaart te laten zetten. In plaats van structureel personeel aan te werven, wordt er 3 miljoen voorzien om het moderne administratieve centrum van Hoboken te ontmantelen en om de dienst te verhuizen naar een koetshuis in het Sorghvliedtpark.

Ten vijfde het Zorgbedrijf: Het Zorgbedrijf zit op haar tandvlees. er is te weinig personeel om goede zorg te verlenen, de prijzen voor nieuwe flats en rusthuizen swingen de pan uit. Bewoners van oudere serviceflats hebben torenhoge energierekeningen. De mensen zeggen: "het is vooral bedrijf en nog maar weinig zorg." 

Wat doet dit stadsbestuur? Ze verlaagt de werkingsdotatie nog maar eens met twee miljoen in 2024 en nog eens twee miljoen in 2025. 

Ten zesde de jeugdwerking: de jeugdsector hangt in de touwen. De jeugdwerkers die op de pleintjes en in de wijken een brug moeten vormen met de jongeren, hen begeleiden in de moeilijke periode om een identiteit te vormen, hen doen ontspannen, hen perspectief moeten bieden, hen naar school laten gaan, hen moet helpen met een job, zij moeten het doen met minder middelen. 

Het gat dat vorig jaar geslagen werd door niet-volledige indexatie wordt niet dichtgereden. Integendeel, vele organisaties krijgen zelfs geen indexatie. De jeugdorganisaties vragen niet alleen voldoende middelen, maar ook duurzame subsidies. Die zijn er absoluut niet. Elk jaar kan de subsidie ingetrokken worden. 

De schepen heeft een potje van 14 miljoen om tegen 2025 nog naar eigen goeddunken over te beslissen. Dat ad-hoc beleid is nefast voor goed jeugdwerk, dat net belang heeft aan vertrouwensrelaties en continuïteit. In Berchem stopt JC Den Eglantier en in Ekeren worden de werkers van Jes omgeruild voor Youth Zone dat wel aan die te lage budgetten wil werken. Dit is geen ernstig jeugdwerkbeleid. 

Een eerlijke taxshift is nodig om te investeren in mensen

Er zijn alternatieven op dit besparingsbeleid. We kunnen investeren in de noden van mensen wanneer we andere keuzes maken. Aan de uitgavenkant moeten we af van de dure prestigeprojecten zoals de tunnel onder de Kaaien en de fietsersbrug over de Schelde. 

Aan de inkomstenzijde kan je het jaarlijkse dividend verhogen van het Havenbedrijf. In Rotterdam draagt het Havenbedrijf verhoudingsgewijs drie maal meer bij tot het budget van de stad.

De middelen die de steden en gemeenten krijgen van Vlaanderen werden vorig jaar niet geïndexeerd. Voor Antwerpen werd er een gat van 100 miljoen geslagen. De vrijstelling van de onroerende voorheffing op materiaal en outillage kost ons tientallen miljoenen per jaar.

In Antwerpen wordt de belasting op vestiging op een complexe wijze berekend, met vrijstellingen, plafonds en maar liefst vijf verschillende belastingtarieven, waarop er nog eens verschillende vrijstellingen bestaan. 

Het resultaat van deze ingewikkelde formule is dat de allergrootste bedrijven stevige kortingen krijgen en zeer weinig bijdragen, en de kleinsten in verhouding zeer veel. Het grootste bedrijf van Antwerpen betaalt op die manier 250 keer minder per vierkante meter dan een kleine zelfstandige. 

Burgemeester De Wever ging onlangs een lasagne eten in Mechelen en liet dat aan de pers weten. Wanneer de burgemeester ook eens een Italiaans restaurant in onze stad zou bezoeken, of een bakkerszaak, zou hij weten dat een kleine zaak of zelfstandige in Antwerpen 1,24% van de winst afstaat aan de belasting op vestiging. Voor Katoen Natie, van miljardair Fernand Huts, is dat maar 0,02%. Zestig keer meer.

Je kan beter uitgaan van een vaste vierkante meterprijs. Iedereen gelijk voor de wet. Een meter is een meter. Met een vrijstelling voor kleine zelfstandigen. Dat is de taxshift die ze in Zelzate hebben doorgevoerd, met de PVDA mee in het bestuur.

Wij pleiten ervoor om in Antwerpen een gelijkaardig reglement in te voeren. Concreet zou dat betekenen dat voor het overgrote deel van de Antwerpse bedrijven de belastingen stevig naar beneden gaan. Enkel de allergrootste bedrijven dragen iets meer bij. Het levert zuurstof voor vele bedrijven. Met de opbrengst van 15 miljoen kunnen we de horecabelasting afschaffen voor de ondernemers die het moeilijk hebben door Corona en de energiecrisis, de containerparken opnieuw kosteloos maken, twee extra veerboten inleggen op Linkeroever en investeren in personeel bij de stedelijke crèches, de stadsreiniging en de loketten.

Dit stadsbestuur is bourgondisch voor bouwpromotoren, voor de vastgoedsector, voor de allergrootste bedrijven die de allergrootste fiscale kortingen krijgen. Dit stadsbestuur is niet bourgondisch voor de burgers. Wij hebben een bourgondische ambitie voor de Antwerpenaren nodig: voor betaalbaar wonen, voor mobiliteit, voor properheid, voor dienstverlening, voor het Zorgbedrijf, voor de jeugd. Dat is een politieke keuze, niets anders. De begroting van dit stadsbestuur heeft geen enkele ambitie, en is al even uitgedund als de coalitie zelf. Men kan die 180 miljoen euro extra daarvoor gebruiken. En men kan vooral een andere begroting opstellen, met een eerlijke taxshift zodat de allergrootsten iets meer bijdragen, en alle anderen iets meer ademruimte hebben.