“Eieren of joeng: ofwel gelden de Seveso-richtlijnen, ofwel niet”

Mijn interpellatie aan U, schepen, gaat over de festivals op linkeroever, over het ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) dat er nog steeds niet is, en over Uw uitlatingen over de Sevesorichtlijnen op de commissie vorige week.

Laten we even terug in de tijd gaan. Op 19 september 2016 lag het voorontwerp RUP Middenvijver voor op de Antwerpse districtsraad. De stemming op de gemeenteraad was voorzien voor december 2016. Maar het milieu-effecten-rapport (MER) was nog niet af, en dus kon er geen definitief RUP komen en zou alles “on hold” worden gezet. Enfin, dat zei U. Toen vijf maanden later, in mei 2017, er nog steeds niets voorlag op de gemeenteraad werd U daarover opnieuw bevraagd. Maar, volgens U waren al die vragen niet nodig. “Er is geen probleem, alles komt in orde.” Jusqu’içi tout va bien, zei de man die uit de raam viel.

Maar … alles ís niet in orde. Dat konden we niet op de gemeenteraad horen, maar wel in de pers. Op 29 juli 2017 lezen we in de krant dat de Vlaamse administratie een negatief advies zou geven voor de festivals als het RUP wordt aangepast. Ik herhaal: “een negatief advies”.

Waarom? Omdat voor de opmaak van een ‘milieu-effecten-rapport’ (MER) uiteraard ook een ‘veiligheidsrapportering’ nodig is, en dat die veiligheidsrapportering negatief is. De Middenvijver ligt immers in een straal van 2 kilometer van Sevesobedrijven. Voor alle duidelijkheid: “Sevesobedrijven zijn een bedrijven waar gevaarlijke stoffen worden geproduceerd, verwerkt, behandeld of opgeslagen, bv. raffinaderijen, petrochemische ondernemingen, chemische fabrieken, aardoliedepots of opslagplaatsen voor explosieve stoffen.” De naam verwijst naar een gemeente in het noorden van Italië, waar op 10 juli 1976 een ontploffing in een chemische fabriek plaatsvond.

Het gaat onder meer om Arlanxeo (het vroegere Lanxess Rubber, en Bayer Rubber), 3M, ExxonMobil op de Canadastraat in Zwijndrecht, en Ineos op de Nieuwe Weg in Zwijndrecht. Allemaal binnen de straal van twee kilometer van De Middenvijver.

Het argument dat de Middenvijver in de dichtste straal ligt van Sevesobedrijven werd eerder al aangehaald door actiegroepen en door de PVDA, maar telkens opnieuw weggelachen door de schepen. Alsof ontploffingen alleen maar in Italië kunnen voorkomen, en die Sevesorichtlijnen niet meer dan een vodje papier zijn.

In de commissie Ruimtelijke Ordening van vorige week fulmineerde de schepen zelfs tegen de Sevesorichtlijnen. Die richtlijnen zouden ‘Kafka’ zijn, en ‘veel te streng’ zijn. “Je zou meer kans hebben om op straat overreden te worden”, zei de schepen. Dat laatste is jammer genoeg maar al te waar, daar houden we nog een apart debat over op deze gemeenteraad. Maar het is niet omdat er grote verkeersonveiligheid bestaat voor fietsers en voetgangers in onze stad, dat de schepen eigenhandig de Sevesorichtlijnen naast zich neer mag leggen. Natuurlijk is de kans klein, maar uit het ongeval in Seveso hebben we geleerd dat we maatregelen moeten nemen zelfs als de kans heel klein is. Wat als er iets gebeurt in één van de bedrijven en je kan het festivalterrein niet deftig ontruimen? Wie had bijvoorbeeld ooit gedacht dat er een orkaan zou zijn op Pukkelpop? Leg maar eens uit aan de slachtoffers dat je vond dat de kans groter was om iets voor te hebben op weg naar huis in Hasselt dan op het festival.

Voor de Opel-site is dat ook het probleem, en wordt dat erkend. Dat de gebruiksmogelijkheden beperkt zijn omwille van de Sevesobedrijven in de buurt. Waarom zou dat dan niet gelden voor de Middenvijver? In 2008, toen men het onderzoek deed naar een mogelijke locatie voor een nieuw voetbalstadion werd Het Zand op linkeroever ook uitgesloten als mogelijkheid, omwille van… inderdaad, de nabijheid van Sevesobedrijven.

Bovendien beste schepen, willen we Uw eigen “kennisgevingsdossier plan-MER RUP Middenvijver” wel eens citeren. In uw eigen kenningsgevingsdossier schrijft u op pagina 34:
“Daarop werd in 2014 een nieuw en uitgebreider locatieonderzoek uitgevoerd. Locaties binnen het havengebied werden niet meegenomen, omdat in het havengebied veel Sevesobedrijven gevestigd zijn. Omwille van de (weliswaar kortstondige) aanwezigheid van tienduizenden personen binnen de veiligheidscontouren van één of meerdere Sevesobedrijven zouden de activiteiten van deze bedrijven tijdelijk ingeperkt moeten worden of zouden zij bijkomende veiligheidsvoorzieningen moeten treffen om hun zgn. extern groepsrisico binnen de normen te kunnen houden.”

Wel mijnheer Vande Velde, het is “eieren of joeng”, zoals we hier in Antwerpen zeggen. Ofwel gelden die Sevesorichtlijnen, ofwel niet. Maar wat U niet kan doen is die richtlijnen toepassen à la tête du client, voor Opel wel en voor De Middenvijver niet, voor ‘t stad wel maar voor linkeroever niet. Dat is pas pure Kafka.

Als U dan vorige week op de commissie Ruimtelijke Ordening zegt dat het RUP er “zeker” zal komen is dat niet slim. Helemaal niet slim zelfs. U bent al drie jaar aan het zeggen dat het RUP zou worden aangepast. U hebt zelfs beloftes gegeven aan de festivalorganisator. Wel: zowel omwonenden als de festivalorganisator wachten nu al drie jaar, en nu blijkt dat U ook nog eigenhandig de Sevesorichtlijnen gaat aanpassen. Kom zeg.

Verder is het ook helemaal niet duidelijk welke overeenkomst er nu is afgesloten met de nieuwe festivalorganisator. Er bestond een convenant met Docking Station, de vorige organisator. Volgens de inhoud van de convenant is, en ik citeer letterlijk “de Private Actor verplicht van zijn rechtsopvolgers of rechtsverkrijgers te bedingen dat deze ook aan de verplichtingen van dit Convenant en de daaruit vloeiende afspraken zijn gebonden”.

Wel, we hadden dat graag op papier gezien. De nieuwe overeenkomst met de nieuwe organisator Atmosphere Architects, of op zijn minst het beding tussen Docking Station en Atmosphere Architects waarin staat dat alle verplichtingen uit de convenant zullen voldaan worden.

Wij zijn dus ongerust. Voor de omwonenden. Voor de festivalgangers. Voor de festivalorganisator die in onduidelijkheid zit en aan het lijntje wordt gehouden. Vandaar onze vragen aan de schepen:

Vragen

• Is er een positief MER waarvan de raadsleden nog niet op de hoogte zijn? Zo ja, kan de schepen dit dan aan de raad bezorgen?
• Zo nee, waaraan dankt de schepen zijn overtuiging het RUP te kunnen realiseren zonder een positief MER ?
• Van waar komt de vertraging? Tien maanden na de geplande datum ligt het voorontwerp RUP nog steeds niet voor op de gemeenteraad, laat staan het definitieve RUP.
• Houdt het stadsbestuur de festivalorganisator niet aan het lijntje door beloftes te doen qua RUP die ze niet kan nakomen?
• Als er een gevaar is omwille van de nabijheid van Sevesobedrijven, dan moet de Stad als faciliterende overheid toch alle voorzorgen in acht nemen? Of vindt u van niet ?
• Kan de schepen ons het officieel document bezorgen dat de naamsverandering van Docking Station naar de nieuwe festivalorganisator bewijst.
• Zo niet, kan de schepen ons het beding tussen de oorspronkelijke Private Actor en zijn opvolger bezorgen?

Als de Stad festivals op haar grondgebied wil organiseren, dan moet ze dit in de best mogelijke omstandigheden doen. Dat wil zeggen met respect voor de natuur en de omwonenden maar ook op een correcte manier naar de festivalorganisator toe en met alle voorzorgen qua veiligheid voor de bezoekers van de festivals. Ik dank u.