Op de gemeenteraad van mei stond een investering van 250.000 euro op de agenda voor de aankoop van luchtfilters in scholen en kinderdagverblijven. Met de PVDA willen wij propere lucht, onder meer door het omleiden van het doorgaand vrachtverkeer weg van de Antwerpse ring. De filters zijn echter een einde-van-de-pijplijn-oplossing en het onderzoek naar het effect van de filters hangt met haken en ogen aan elkaar.
Lees hieronder de tussenkomst van PVDA-raadslid Mie Branders
Een én-én-verhaal met vooral kleine én.
Vooreerst is dit agendapunt eindelijk een erkenning van de ernst van het probleem van fijn stof en luchtvervuiling, onder druk van de steeds groeiende groep scholen, oudercomités en kinderen die nu wekelijks protestacties voeren voor zuivere lucht. Maar wat hier voorligt is niet wat we nodig hebben. We zijn sceptisch voor deze einde-van-de-pijplijn-oplossing. Alle maatregelen zijn natuurlijk goed om betere luchtkwaliteit te bekomen. En zoals de schepen zei in de commissie: het is een én-én-verhaal.
Het is alsof het brandt, en de brandweer Flammazine uitdeelt en belooft dat ze later wel komt blussen
Alleen zien we dat er vaart zit achter de én met een marginale en onzekere symptoombestrijding, en dat het maar niet opschiet met de grote én die de luchtkwaliteit aanpakt aan het begin van de pijp. Nogmaals: de fundamentele kwesties die moeten beslist worden en die de omgevingslucht van de scholen het meest zal verbeteren zijn : 1)het doorgaand verkeer van de Ring halen door de snelle aanleg van de A102, 2)het radicale haventracé aanleggen, 3)de uiteindelijke volledige overkapping van de Ring. Zolang die én niet wordt gerealiseerd is het alsof het brandt, en de brandweer Flammazine uitdeelt en belooft dat ze later wel komt blussen.
Greenwashing
De uitvoering van dit project is voorbarig omdat we vandaag helemaal geen zekerheid hebben over de echte effecten op klinisch vlak van de filterinstallaties. En dus kopen we met 250.000 euro de ongerustheid van de ouders weg. Dat heeft een mooie naam: Greenwashing.
Het dossier is niet rijp
We hebben de tijd genomen om de studie die plaatsvond in de school De kRing door te nemen met academici en medische specialisten. Wat duidelijk is, is dat het dossier met haken en ogen aan mekaar hangt.
- De studie meet niet de eventuele daling van NOx, terwijl de blootstelling aan NOx toch wel het beoordelingskader vormt om subsidies toe te kennen aan scholen die in een gebied liggen waar de Europese maximumnormen op polluenten worden overtreden. De gebruikte filters werken alleen op fijn stof PM10, PM5, PM2,5 en UFP (ultrafijnstof)
- Er is geen enkele controle-meting. Je moet je waarden kunnen vergelijken met een klas waar geen filter of een placebofilter wordt gebruikt.
- Voor PM10 en zelfs PM2,5 liggen de concentraties binnen hoger dan buiten, ondanks de filtersystemen. Een citaat uit de studie: “Door hun bewegingen komen er kledingstofdeeltjes, huidschilfers en dergelijke vrij in de lucht wat verklaart waarom deze fijnstof-grafieken binnen pieken vertonen wanneer de kinderen in het klaslokaal aanwezig zijn en opnieuw dalen tijdens de speeltijden en middagpauze.”Voor UFP ligt de concentratie binnen duidelijk lager dan buiten. Maar dat effect blijft alleen duren als de kinderen stil kunnen zitten en de ramen en deuren goed gesloten blijven.
- Wat je op z’n minst nodig hebt, om enige zekerheid te hebben op het effect is een RCT : een gerandomiseerde gecontroleerde studie niet alleen op meting van polluenten (vervuilende stoffen) maar ook op klinische eindpunten. Zonder dat doe je niet aan ernstig wetenschappelijk onderzoek. Ons prachtig Interuniversitair Steunpunt Milieu en Gezondheid”, waar alle Vlaamse universiteiten aan deelnemen en dat internationaal toponderzoek aflevert, kan dat perfect uitvoeren. Je moet meten of de kinderen minder ziek zijn, minder afwezig zijn, een betere longfunctie hebben, etc. Dan pas weet je of het werkt of niet werkt. En pas dan is het verantwoord grote bedragen uit te trekken voor de installatie van filters.
Belangenconflict : du jamais vue!
Er is een ernstig belangenconflict in dit onderzoek met VFA-solutions, die het overgrote deel van het werk van dit onderzoek op zich nam. In het rapport lezen we: VFA Solutions installeerde de meetapparatuur , ze plaatsten de filters (die ze zelf commercialiseerden) deden de metingen, deden de verwerking van de resultaten en de rapportering. Dat is ongezien! De belangrijkste commerciële belanghebbende is hier tegelijkertijd rechter en meest betrokken partij. Als dit passeert verliest u als stadsbestuur elke geloofwaardigheid.
Symbolische subsidie
Er klopt iets niet met het budget en met de logica van het beoordelingskader en het reglement voor de investeringstoelage. Er zouden 24 scholen of kinderdagverblijven binnen de criteria van NOx blootstelling vallen. Het zou voor een centraal systeem 23.000 euro kosten, waarbij de school zelf voor onderhoud en energievoorziening moet instaan: filters minimaal 2000 euro/jaar, energie en onderhoud: minimaal 550 euro/jaar. Voor een decentraal systeem kost het 7000 euro per klas. Dat betekent met het huidige voorziene budget dat minder dan de helft van deze scholen die volgens het reglement en de logica ‘op = op’ zouden in aanmerking komen voor het subsidiëren van een filter. Ofwel meent men het serieus en dan zouden minimaal al die scholen verplicht moeten worden om filters te installeren op kosten van de overheid die volgens Europa de plicht heeft ervoor te zorgen dat de Europese normen niet voortdurend worden overschreden. En als de filters ook echt iets aan de gezondheid doen dan kan men inderdaad meer dan 250.000 euro van de LEZ boetes gebruiken. Vorig jaar werden op 10 maanden tijd 81.000 boetes uitgeschreven voor een totaal bedrag van meer dan 10 miljoen euro.
Als dit agendapunt vandaag groen licht krijgt, kopen we de ongerustheid van de ouders weg én het onvermogen van dit bestuur om echte maatregelen door te voeren voor gezonde lucht. Dat is tweemaal greenwashing voor een wel heel hoge prijs, nl 250.000 euro. En veel verloren tijd ook. Wat Antwerpen nodig heeft is niet deze politiek van pleisters plakken op een houten been, maar de politiek moed om samen met de bewoners, de ouders, de scholen, de burgerbewegingen het tij nog te keren en radicale beslissingen te nemen in het belang van de lucht- en geluidsverontreiniging.
Stemming van het agendapunt:
Stemden ja: N-VA, sp.a, Vlaams Belang, CD&V, Groen en Open VLD.
Stemden nee: PVDA+.
