REGENBOOGSTAD

Veel juridische discriminatie is uit de weg geruimd. Op papier zouden lgbti+ personen in de stad dus dezelfde kansen moeten kunnen krijgen als iedereen. Jammer genoeg is de realiteit niet zo rooskleurig. Verbale en fysieke agressie op straat, op school en op het werk leggen een loden gewicht op het welzijn van lgbti+ personen. Het hoge aantal suïcidegedachten en -daden in deze groep – een op de vier heeft al een suïcidepoging ondernomen – toont dat er nog veel werk aan de winkel is om te komen tot een algemene aanvaarding van elkeen, ongeacht genderidentiteit of seksuele geaardheid.

Die aanvaarding begint in het dagelijkse leven, op de plek waar je woont. Daarom is het aan de stad in te zetten op een beleid waardoor iedereen zich thuis kan voelen. We hebben daar troeven voor in handen. Al jaren telt onze Scheldestad tientallen actieve organisaties die mensen bij elkaar brengen om op te komen voor gelijke rechten voor lgbti+ personen. Samen bezitten ze een schat aan ervaring en expertise. Die is onontbeerlijk om een inclusieve samenleving op te bouwen.

Echter, het stadsbestuur legt de lgbti+ verenigingen van bovenaf een strikt kader op waarbinnen hun activiteiten moeten plaatsvinden. Enkel als het in hun visie past kan het doorgaan. Ook al is dit niet wat de lgbti+ gemeenschap werkelijk nodig heeft. Bovendien zijn de toegekende budgetten voor de verenigingen verre van toereikend om een brede groep mensen verder te helpen. 

Het stadsbestuur houdt het eigen initiatief van verenigingen in bedwang door vaak te focussen op projectmatige ondersteuning. Zo kan het bestuur kiezen welke projecten wel en welke niet doorgaan. In jaarlijks te herziene overeenkomsten staat gedetailleerd wat de organisaties mogen doen. Dit maakt een langetermijnvisie veel moeilijker. De sociaal-culturele organisaties worden bij subsidierondes ook nog eens tegen elkaar uitgespeeld, wat samenwerking veel moeilijker maakt.

In de expertise van het lgbti+-middenveld, dat elke dag op het terrein actief is, zien wij de sleutel tot een inclusieve stad. Daarom willen we het Roze Huis Antwerpen, de koepel van de Antwerpse lgbti+ verenigingen, structureel en op lange termijn ondersteunen zodat er ruimte komt voor zelfinitiatieven met een maximale impact op de samenleving. Het Roze Huis heeft daarbij de taak nieuwe initiatieven en organisaties die nieuwe doelpublieken aanboren, maximaal te ondersteunen, zodat die op eigen benen kunnen staan. Zo formeren we een onafhankelijk en sterk lgbti+ middenveld, dat met kennis van zaken aan de stad kan bouwen.

Verder heeft de stad een sterkere samenwerking tussen alle organisaties nodig in plaats van de concurrentie om subsidies. Zo is de strijd tegen racisme binnen de lgbti+ gemeenschap net zo’n uitdaging als die tegen holebi- en transfobie in het bedrijfsleven, de sportwereld, de verenigingen, gemeenschappen, dienstencentra enzovoort.

We richten een ontmoetings- en samenwerkingsplatform op zodat expertise gedeeld kan worden. Het Borgerhoutse Welzijnsoverleg, opgestart onder impuls van PVDA-schepen Ben Van Duppen, is een voorbeeld van zo’n samenwerkingsplatform. We zetten in op projecten waarin sociaal-culturele verenigingen met een verschillende doelgroep samen aan de slag gaan. Door ervaringen uit te wisselen en samen uitdagingen aan te gaan, kunnen we streven naar aanvaarding in een veel breder deel van onze diverse stadsgemeenschap.

Heel wat van onze rechten zijn het resultaat van de strijd van sociale bewegingen, minderheidsgroepen en onderdrukte of uitgebuite groepen. De middenveldorganisaties vormen de ruggengraat van deze democratische en emancipatorische strijd. De verschillende lgbti+ verenigingen hebben de ervaring en de contacten om het verschil te maken in het gevecht tegen discriminatie en voor gelijkheid. We betrekken hen voortaan structureel bij elke beleidsbeslissing die hen aanbelangt, op elk beleidsniveau.

Volgens een rapport van Unia was haat tegen lgbti+ personen het op één na meest voorkomende motief bij haatmisdrijven in 2022, na racisme. In bijna de helft van de gevallen ging het om haatmisdrijven met fysiek geweld. De cijfers vertonen helaas een stijgende lijn. Bovendien is er een grote onderrapportage. In de ranglijst van landen waar lgbti+ personen het vaakst slachtoffer worden van fysiek of seksueel geweld staat België op een trieste derde plaats na Polen en Roemenië, zo wijst een studie van de European Union Agency For Fundamental Rights uit.

De eerste as waar we op werken, is sensibilisering en preventie. Dat gebeurt via gerichte en aangepaste campagnes in de media, het sport- en verenigingsleven, het onderwijs, op de werkvloer en online. Tegelijk kunnen we niet toestaan dat geweldplegers ongestraft blijven. We zorgen voor een effectieve bestraffing van élke dader, in de eerste plaats met leer- of herstelstraffen zodat ze zich bewust worden van wat hun daden aanrichten bij het slachtoffer.

Voor slachtoffers is de drempel naar hulpverlening dikwijls nog heel groot. We vereenvoudigen de klachtenprocedure en zorgen ervoor dat in alle districtshuizen en op verschillende plaatsen meldpunten komen voor alle vormen van discriminatie. 

We zorgen ervoor dat slachtoffers maar één keer hun verhaal moeten doen bij een meldpunt naar keuze – de politie of een gelijkekansenorgaan. Van daar gaat het dossier met hun toestemming naar de bevoegde instanties. We garanderen gratis slachtofferhulp in de vorm van psychologische begeleiding. We houden slachtoffers op de hoogte van wat er met hun klacht gebeurt. Tot slot informeren we de lgbti+ gemeenschap beter over de verschillende meldpunten en klachtenprocedures. We communiceren openlijk over de sensibiliseringsopleidingen voor politiekorpsen, slachtofferhulp en andere diensten, om de stap naar hulpverlening te verkleinen.

Bij aangiften van haatmisdrijven ligt de focus bij de politiediensten dikwijls alleen op het misdrijf en laat men het slachtoffer aan zijn of haar lot over. Met blijvende emotionele schade tot gevolg. We pleiten ervoor om bij holebifoob en transfoob geweld extra aandacht te besteden aan een zachte opvang. Het best met de hulp van de middenveldorganisaties die kunnen voorzien in omkadering nadien. 

Jonge lgbti+’ers worden nog dikwijls door hun familie aan de deur gezet. Het maakt hen sociaal en psychisch kwetsbaar. Ze hebben in die omstandigheden opvang en sociale begeleiding nodig en een efficiënte bemiddeling met het thuisfront. Ook moet iemand hen steunen in hun schoolcarrière. We zorgen ervoor dat Antwerpen een opvangplek kan bieden aan jonge lgbti+’ers door een Open Space in te richten. Indien nodig moet het OCMW steun bieden.

Om discriminatie in al haar vormen te stoppen, moet ze bestraft kunnen worden. Er is een antidiscriminatiewetgeving, maar zolang de overheid discriminatie niet opspoort, blijven deze wetten dode letter. Met praktijktesten brengen we daar verandering in. We zorgen dat de stad zelf praktijktesten uitvoert op de arbeidsmarkt en de woningmarkt. In de eerste plaats reageren we op overtreders met bewustmaking en een officiële waarschuwing. Zo nodig gaan we over tot sancties. We straffen werkgevers en vastgoedbedrijven in verhouding tot de grootte van hun onderneming.

Sommige asielzoekers zijn hun land ontvlucht omdat ze vanwege hun seksuele geaardheid of hun genderidentiteit het slachtoffer waren van vervolging. Zij dienen opvang te krijgen in degelijke, kleinschalige structuren met gesensibiliseerd personeel dat hun aanvraag eerlijk en humaan, zonder stereotypering en zonder vooroordelen, onderzoekt. In Antwerpen nemen we het voortouw om zulke initiatieven op te zetten.

Pesterijen en andere vormen van discriminatie op school zijn nog altijd dagelijkse kost. Dat zorgt voor kwetsbaarheid en zelfs voor mentale problemen bij lgbti+ jongeren. Ook geeft het kinderen en jongeren de boodschap mee dat haatdragende ideeën en gedrag tegenover lgbti+ personen ‘normaal’ zijn. Vandaar waarom we van jongs af aan inzetten op preventie en sensibilisering. Dat begint bij een opleiding voor de directies en leerkrachten, zodat ze gepast kunnen omgaan met pestgedrag, haatspraak of polarisatie. Daarnaast willen we doorheen het schoolparcours momenten zien voor emotionele, relationele en affectieve vorming. De focus ligt daarbij op wederzijds respect. In het middelbaar besteden we ook aandacht aan lgbti+ onderwerpen in de lessen over emotionele, relationele, affectieve en seksuele opvoeding.

De acties dienen altijd aangepast te zijn aan de leeftijd, de doelgroep en de realiteit van elke school. Als jongeren het gevoel krijgen dat hen een ‘agenda’ wordt opgedrongen, kan dat averechts werken. Dries De Smet van Wel Jong, een Vlaamse lgbti+ organisatie voor jongeren, pleit voor begrip en empathie in de twee richtingen: ‘Mensen die lgbti+ personen verbaal of fysiek aanvallen, doen dat in veel gevallen omdat ze geen ander kanaal vinden om zich beter te voelen en zichzelf te bewijzen. Natuurlijk zijn er grenzen en mogen lgbti+ personen hun vrijheid niet laten beknotten. Maar dat wil niet zeggen dat we er ons niet van bewust moeten zijn dat er dingen zijn waarmee anderen het nog moeilijk hebben. Zolang ze zich niet agressief opstellen, moeten we ook leren aanvaarden dat sommige mensen een andere mening hebben. Alleen dan kunnen we naar elkaar luisteren en stappen vooruit zetten.’

Daarnaast ondersteunen we op school jongeren wanneer ze van plan zijn jongerenorganisaties op te richten die allerlei vormen van racisme en discriminatie willen aanpakken. De Gay-Straight Alliances kunnen hiervoor als voorbeeld dienen. Voor deze projecten investeren we in een coördinator die hen structureel ondersteunt. Deze coördinator kan de trainingen en trajecten op stadsscholen helpen begeleiden, in samenwerking met middenveldorganisaties die zich bekwaamd hebben in het werken aan een school zonder discriminatie. De coördinator kan samen met de leerkrachten ook jongerenorganisaties ondersteunen in hun werking en actie.

Om misverstanden, onhandige vragen en administratieve rompslomp te vermijden, hebben ambtenaren, agenten en hulpverleners opleiding en vorming nodig over de nieuwe wetgeving inzake de regenboogthematiek. Dat geldt uitdrukkelijk voor al het personeel dat in contact staat met het publiek. Al te dikwijls worden lgbti+ personen geconfronteerd met gênante, indiscrete of stigmatiserende vragen: bij het erkennen van het kind van een vrouwelijk koppel, bij de procedure die een transgender persoon moet doorlopen, bij een klacht tegen homofobe agressie… De opleiding van politiepersoneel verdient bijzondere aandacht. Nog al te vaak is er sprake van tactloze of indiscrete behandeling van slachtoffers, van ongepaste vragen, van onderschatting van de verzwarende omstandigheden van de agressie en soms zelfs van het in vraag stellen van die agressie. Gerichte opleiding neemt ook het probleem van handelingsverlegenheid weg: agenten die het goed voorhebben maar niet goed weten hoe met specifieke doelgroepen om te gaan en daardoor dichtklappen of fouten maken. 

De stadsdiensten hebben een voorbeeldfunctie te vervullen in inclusieve communicatie en dienstverlening, met respect voor iedere Antwerpenaar. Je genderidentiteit komt niet noodzakelijk overeen met je geboortegeslacht, of je voelt je niet echt man of vrouw. In onze dagelijkse omgang hebben we de neiging mensen als man of vrouw te categoriseren, maar als we willen dat dienstverlening niet afhangt van je geslacht of genderidentiteit, is het dan noodzakelijk daarachter te vragen? Wij willen de stadsdocumenten doorlichten op inclusieve taal. We willen werken aan een genderneutrale dienstverlening om echte inclusiviteit mogelijk te maken. We streven er ook naar dat de stadsmedewerkers de diversiteit van de Antwerpse bevolking weerspiegelen.

Als stad kunnen we bouwen op de verenigingen die mensen bij elkaar brengen. We willen al deze verenigingen, die zich bezighouden met allerhande takken van cultuur, ontspanning en sport, vragen het diversiteitscharter te ondertekenen. Zo kunnen zij de discussie starten over hoe lgbti+ personen in hun vereniging eraan toe zijn, en van onderuit bouwen aan een meer inclusieve samenleving.

Tot slot zetten we in op stedelijke campagnes die de verschillende aspecten van de lgbti+ gemeenschap in beeld brengen. Deze campagnes zijn laagdrempelig en breed en proberen verschillende plaatsen in de stad en haar districten te bereiken. Zo benaderen we ook mensen die buiten de scope van de traditionele Pride vallen.