De 800 arbeiders van tractorfabrikant Case New Holland Industrial (CNHi) in het Antwerpse havengebied gingen vorig jaar in staking tegen de hoge werkdruk. De directie zette alle middelen in om de staking te breken en overschreed daarmee meer dan één limiet op vlak van syndicale rechten. De vakbonden ABVV en ACV spanden een proces aan. Ze vragen principieel dat de rechtbank hun syndicale rechten bevestigt en agressieve werkgevers een halt toeroept.
Maandag 20 maart 2017 komt de dagploeg van de afdeling Logistiek toe op het werk. Ze stellen vast dat er na meer dan een jaar van noodsignalen uitsturen en loze beloftes van de directie nog altijd niets gedaan werd aan het structureel personeelstekort. Bovendien ontbreken zelfs de meest elementaire hulpmiddelen om hun job deftig uit te voeren. De situatie wordt onhoudbaar. Moe getergd beslissen de arbeiders van Logistiek het werk neer te leggen. De arbeiders van de afdelingen Shipping en Receiving sluiten zich hierbij aan.
Even later volgt een onderhoud met de directie. Het overleg verloopt aanvankelijk constructief, maar op de vraag van de arbeiders om de anderhalf uur werkonderbreking te vergoeden, reageert de personeelsdirectrice negatief. Nochtans ligt de verantwoordelijkheid bij de directie die al meer dan een jaar niets doet aan de penibele arbeidsomstandigheden. Daarop beslissen de arbeiders van de drie afdelingen de werkonderbreking verder te zetten.
De directie blijft ook de dagen erna vasthouden aan haar standpunt en wil het loonverlies effectief doorvoeren. Op woensdag gaat ze nog een stap verder: ze dient bij de burgerlijke rechtbank een eenzijdig verzoekschrift in. Daarmee hoopt ze zware dwangsommen tot 2.500 euro te kunnen opleggen aan de arbeiders en hun afgevaardigden wegens ‘het hinderen van werkwilligen’. De directie schakelt deurwaarders in die ter plaatse moeten komen vaststellen dat er werkwilligen gehinderd worden.
Maar wat blijkt? Er zijn geen werkwilligen. Alle arbeiders van de drie afdelingen zijn solidair en weigeren het werk te hervatten zolang er geen oplossing komt voor hun problemen. Daarop gaat de directie nog een stap verder: ze vorderen enkele managers en bedienden van andere afdelingen op om het werk van de stakende arbeiders over te nemen. Ze stellen deze voor als werkwilligen en vragen de deurwaarders vaststellingen te doen. Doel is de staking te breken via juridische weg.
De arbeiders van de andere afdelingen van de fabriek krijgen lucht van de extreem agressieve houding van de directie. Ze beslissen uit solidariteit en omdat ze met dezelfde problemen geconfronteerd worden de hele fabriek stil te leggen. Zo escaleert het conflict van een kleine, terechte hulpkreet naar een algemene staking.
Vakbonden en werkgeversorganisaties sloten jaren geleden een herenakkoord af. Daarin staat dat conflicten onderling moeten opgelost worden en niet door de inschakeling van de rechtbank of van deurwaarders. CNHi veegde haar voeten aan dat herenakkoord. De directie bleek niet in staat tot een constructieve oplossing te komen, hoewel de arbeiders haar daartoe alle kansen gaven. Neen, ze stapte naar de rechtbank en schakelde deurwaarders in. Zoals ze ook in het verleden al deed bij het zusterbedrijf in Zedelgem. Ze trok zich niets aan van het herenakkoord. Geen heren bij de directie van CNHi.
Ondanks dat de directie, gesteund door hoge bazen van de hoofdzetels van Zedelgem en Italië, het hard speelde met deurwaarders, dwangsommen en intimidatie, hield de staking stand. Zusterbedrijven vielen stil bij gebrek aan materiaal, onderdelen geraakten niet weg.
Het inzetten van stakingbrekers is de ergst mogelijke aanval op stakende arbeiders. Het is een praktijk die vaak voorkwam in de vroege jaren van de arbeidersbeweging. Toen bestond er nog nauwelijks sociaal overleg en dachten werkgevers dat ze zich alles konden veroorloven. In de meeste landen is deze praktijk ondertussen wettelijk verboden, ook in België. Dat CNHi ze toch toepaste is erg uitzonderlijk, maar vooral verontrustend. Daartegenover zagen we een hartverwarmende solidariteit bij de arbeiders.
De hele fabriek ging plat. De ontevredenheid in de andere afdelingen was sowieso al vrij groot. De repressie van de directie tegenover de stakende arbeiders bleek de druppel die de emmer deed overlopen. Dankzij de massale solidariteit van de arbeiders en de eensgezindheid tussen de vakbonden kwam de directie onder druk te staan. Italiaanse bazen moesten ter plaatse komen. Zo konden onderhandelingen afgedwongen worden. Die leidden even later tot een voorstel. De vakbonden legden het voor aan de arbeiders, die het met 55% goedkeurden, waarmee de staking beëindigd werd.
De vakbonden ABVV en ACV lieten het daar echter niet bij. De directie was duidelijk over de schreef gegaan en had meerdere rechten met de voet getreden. Ten eerste het niet respecteren van het herenakkoord. Daarvoor zijn echter geen rechtbanken bevoegd. Het is een afspraak die vakbonden en werkgevers onderling respecteren. Ten tweede het inzetten van stakingsbrekers, een stukje toneel opzetten zodat de deurwaarders iets hadden om vast te stellen. De vakbonden ABVV en ACV konden daar niet mee lachen en trokken naar de rechtbank.
Marc Pottelancie (ABVV) en Peter Van Herck (ACV) : “We vragen de principiële veroordeling van CNHi voor deze feiten. Het is een symbolisch belangrijk dossier. Het belangt alle syndicalisten en werknemers aan, want het gaat over ons stakingsrecht.”
D
De uitspraak volgt op 24 september.
Auteur: Geert Haverbeke
Foto bovenaan: Davide Oliva, Flickr