Loesje vraagt zich af 'als je geen geld kan verdienen aan armoede, zou er dan minder van zijn?'
Dat is een juiste vraag, zeker ook als het gaat over de schuldenindustrie: een factuur van 100 euro wordt na enkele maanden een factuur van 1000 euro als er incassobureaus en deurwaarders ingeschakeld worden. 100 euro voor de schuldeiser, 900 euro voor de schuldenindustrie. Ondertussen worden mensen langs alle kanten verleid om op krediet te kopen.
Eén op vier Antwerpenaren loopt risico op armoede, ze hebben het moeilijk om de eindjes elke maand aan elkaar te knopen. Ze moeten vaak de keuze te maken tussen welke noodzakelijke uitgaven ze gaan uitstellen: betalen ze de schoolfactuur, de energiefactuur of de ziekenhuisfactuur.
Het overgrote deel van de schuldenberg van de gezinnen gaat over dit soort noodzakelijke uitgaven.
De schuldenberg is een groot probleem, en dat blijkt nu ook uit een steekproef van het Antwerpse OCMW bij mensen die moeten overleven met een leefloon. Het bleek gemiddeld te gaan om 5.000 euro schuld bij mensen met een leefloon bij het deurwaarderskantoor Modero.
Nu is de vraag: Gaan we het probleem aanpakken? Gaan we een einde maken aan de perversiteit dat er grof geld geslagen wordt uit mensen die in armoede leven? Of gaan we de mensen in armoede verwijzen naar deurwaarders en ervoor zorgen dat ze toch zeker hun schulden verder afbetalen?
Het Antwerpse OCMW kiest vandaag volop voor de tweede optie: we gaan de armen bestrijden. Mensen met een leefloon ver onder de armoedegrens gaan we verwijzen naar deurwaarders waarbij ze minstens 300 euro per jaar en dus 25 euro per maand schulden zullen moeten afbetalen.
Mensen met een leefloon zullen dus minstens 25 euro per maand verliezen. Ik kan u vertellen: op een leefloon van 910 euro (voor een alleenstaande) is dat véél geld. Ik heb al ervaren dat dat moeilijk te vatten is voor de mensen hier in de OCMW-raad die meer dan 4.000 euro per maand verdienen. Maar ik kan u garanderen, 25 euro betekent véél voor mensen met een leefloon.
Met de PVDA willen we andere voorstellen doen:
1. Schuldbemiddeling bij mensen met een leefloon is een taak van het OCMW. Dat stelt ook het Vlaams Centrum Schuldlast. (1) De nadruk moet er liggen op HULPverlening door opgeleide maatschappelijk werkers en schuldbemiddelaars. De vraag voor begeleiding is vandaag groter dan het aanbod, laat ons die dienst dan uitbreiden.
2. Mensen met een leefloon zijn insolvabel, ze hebben al geen nagel om aan hun gat te krabben. Het moet vanzelfsprekend zijn dat zij de periode dat ze van een leefloon moeten leven geen schulden kunnen afbetalen. De focus moet zijn mensen uit de armoede halen: oa door een degelijke en betaalbare woning en een inkomen boven de armoedegrens door bv mensen aan een duurzame vaste job te helpen. Daarvoor zijn structurele maatregelen nodig.
3. Laat ons tegen de schuldenindustrie ingaan: dat kan door als stad de deurwaarder aan de deur te zetten. Geef het goede voorbeeld en doe geen beroep op incassobureaus of deurwaarders voor stadsdiensten, ZNA, Zorgbedrijf, parkeerbedrijf, en ook niet door het OCMW zelf. Laat ons in de plaats daarvan een sociale dienst uitbouwen.
Het is naïef om geen onderscheid te maken tussen schuldbemiddeling door een deurwaarder en schuldbemiddeling door een opgeleide maatschappelijk werker. Een letterlijk citaat uit het voorstel dat voorligt: Deurwaarders "hebben uiteraard ook steeds hun eigen belang om in inkomsten te voorzien door inning van de eigen prestaties alvorens inning van gelden van de schuldeiser bij de schuldenaar". Een deurwaarder doet niet aan maatschappelijke dienstverlening: dat zijn zijn beweegredenen niet. Hij moet betaalt worden voor zijn diensten, hij vraagt geld aan de schuldenaar en aan de schuldeiser. Hij belooft deze laatste een hogere terugbetaling van de schulden. In dat kader stelde het Vlaams Centrum Schuldenlast een aantal vragen en bekommernissen aan de diensten van "ethisch verantwoord invorderen" door MyTrustO. Die gaan over het nazicht van de gegrondheid van de schulden, over een goede screening van de klanten, van het aanreiken van alternatieve oplossingen indien mogelijk, … Welke kant kiest deze deurwaarder als het er op aankomt? Die van de schuldenaar of die van de schuldeiser?
(1) Vlaams Centrum schuldenlast: "Indien schuldenaars met betalingsproblemen ook andere (psycho)sociale problemen hebben, dan worden zij doorverwezen naar bv. OCMW of CAW." Zie http://www.vlaamscentrumschuldenlast.be/index.php?page=8&lkz=1&&detail=1735.