Linda Van der Schoepen, Rob Eeman en Dennis De Meyer lanceerden vorige week een open brief en petitie onder de titel ‘Bescherm de zorgers’. Alle drie werken ze in een woonzorgcentrum en maken ze zich zorgen over de bewoners en over hun collega’s. Daarom eisen ze dat minister Beke werk maakt van voldoende beschermingsmateriaal, testen en meer helpende handen in de zorg. Een driedubbel interview.
Rob Eeman. Deze petitie is er in de eerste plaats omdat we bekommerd zijn om anderen, vooral de bewoners. Natuurlijk zijn we ook bezorgd om onze eigen gezondheid, want als wij besmet zijn met Covid-19, dan kunnen we het overdragen op de bewoners of onze familie. Het belangrijkste is dat we de beschermingsmaatregelen strikt kunnen opvolgen en zieken goed kunnen verzorgen. En daar loopt het mis. Er is een tekort aan mondmaskers en die er wel zijn, zijn van slechte kwaliteit. We worden ook niet verplicht om altijd een masker te dragen. Bovendien wordt het personeel niet opgeleid in de maatregelen en het gebruik van materiaal.
Minister Beke mag van mij zelf eens ervaren hoe angstig je bent als je met zo'n slechte bescherming moet werken.
Linda Van der Schoepen. Waar ik werk hebben we wel mondmaskers, maar daarvan komen de elastiekjes los en ze sluiten niet voldoende af. Hoe we dat oplossen? We pinnen de elastiekjes met nietjes vast en we gebruiken paperclips om het masker beter te doen afsluiten. Ik hoor van andere rusthuizen in Brasschaat dat ze drie dagen lang met hetzelfde mondmasker moeten werken. Zijn wij en de bewoners dan niet meer waard? Minister Beke mag van mij zelf eens ervaren hoe angstig je bent als je met zo'n slechte bescherming moet werken.
Linda Van der Schoepen. Dat verdorie iedereen getest wordt en de noodzakelijke maatregelen kan toepassen. Zodat we onze mensen kunnen beschermen tegen die onzichtbare vijand. Een van de bewoners op mijn afdeling beschreef het als volgt: “Dit is een oorlog zonder wapens. Een oorlog waar je de vijand zelfs niet ziet. Hij sluipt rond om toe te slaan zonder dat je er erg in hebt.”
Rob Eeman. Omdat onze petitie rechtstreeks van de werkvloer komt en omdat getuigenissen van werknemers een heel scherp beeld geven van de problemen op de werkvloer. We denken dat andere zorgverleners zich in onze eisen kunnen vinden. We hebben een rechtstreekse band met onze collega’s en de bewoners en we willen opkomen voor hun gezondheid. Natuurlijk vinden wij het goed dat allerlei verenigingen, politici en ook de vakbonden hier mee hun schouders onder zetten, hoe meer druk hoe beter. Ik hoop dat zij onze petitie ook willen steunen.
Onze petitie komt rechtstreeks van de werkvloer en getuigenissen van werknemers geven een heel scherp beeld van de problemen op die werkvloer
Rob Eeman. We kregen de zorg vroeger al niet rond. Je moet je eens afvragen wat de bijkomende zorg in coronatijden van ons vereist.
Dennis De Meyer. Als er niet zo drastisch bespaard was op de zorg, dan hadden er niet zo veel mensen het leven gelaten. We zaten voor de coronacrisis al in een serieuze zorgcrisis. Het personeel zat al op zijn tandvlees. Het tekort aan personeel eiste al slachtoffers bij bewoners en collega's. Er heersten in de woonzorgcentra echte wantoestanden, daar zijn trouwens tal van artikels over verschenen. Ook de commercialisering heeft een tol geëist. Als we nu met dezelfde bezetting hadden gestaan als pakweg 10, 15 jaar geleden, dan hadden we sneller en beter kunnen reageren.
Rob Eeman. Zorgverleners zitten er niet mee in om hard te werken, maar we willen dan wel goede zorg kunnen bieden. We hebben allemaal hetzelfde doel: voor mensen zorgen. In onze opleiding wordt veel aandacht besteed aan de holistische visie: we willen in onze zorg voor de bewoners evenveel aandacht besteden aan hun sociale en psychische ondersteuning als aan hun lichamelijke verzorging. Hoe speel je dat klaar als je niet meer dan 10 minuten kan spenderen om iemand te wassen en te kleden? Alleen al om de lichamelijke zorg rond te krijgen is het vechten tegen de klok. En zolang de wettelijke personeelsnorm niet wordt opgetrokken, zal hier geen verandering in komen.
Linda Van der Schoepen. Al 30 jaar hoor ik op militantenvergaderingen dat de vergrijzing van onze bevolking een gigantisch probleem zal worden. Wat heeft het beleid hieraan gedaan? Ze hebben manieren gezocht om verplegers en verzorgers langer te doen werken. Vroeger stopten ze dikwijls op hun veertigste met werken, wegens fysieke klachten zoals rugproblemen. We wilden een loonsopslag en kregen rimpeldagen in de plaats. Maar investeren in de zorg? Nee hoor, er werd alleen maar op bespaard. Op vijf maart zijn we daartegen nog maar eens op straat op getrokken. Dat is nog maar anderhalve maand geleden, hé. Ik werk al van mijn 18e in de zorg, maar zo schrijnend heb ik het nog niet geweten. Dit is echt het gevolg van de nalatigheid van de opeenvolgende regeringen.
De regeringen hebben nooit iets ondernomen tegen rusthuizen die meer voor de winst gaan dan voor de mensen.
Rob Eeman. Natuurlijk is er een gedeelde verantwoordelijkheid. Maar met de vinger naar de woonzorgcentra wijzen is fout. Beke vindt dat we na de crisis “het kaf van het koren moeten scheiden”. Maar de regeringen hebben nooit iets ondernomen tegen rusthuizen die meer voor de winst gaan dan voor de mensen. Ze hebben er zelfs voor gezorgd dat er steeds meer wordt geprivatiseerd. Zolang ministers niet onder ogen durven zien hoe mensen ondermaats worden verzorgd, zouden ze zulke uitspraken beter voor zich houden en zorgen dat er enkel nog ‘koren’ bestaat in de zorg. En het koren, dat krijg je als je genoeg personeel en middelen ter beschikking stelt. Dat is Beke zijn bevoegdheid als minister, niet die van ons.
Linda Van der Schoepen. Ik werk ik op een afdeling voor dementen. Van die mensen kan je niet vragen dat ze op gezette tijden opstaan of gaan eten. Daar is een heel andere aanpak nodig, een zachte en rustige manier van omgaan. Sta je graag op of blijf je liever nog wat liggen? Maar dat is buiten het beleid gerekend, want we zorgen met amper 6 à 7 zorgverleners voor 60 bewoners met dementie. Zoals Rob al zei, de personeelsnormen moeten aangepast worden.
We zorgen met amper 6 à 7 zorgverleners voor 60 bewoners met dementie. Die personeelsnormen moeten aangepast worden
Dennis De Meyer. Hoe kan je kwaliteitsvolle zorg bieden, als je zo goed als geen vast personeel meer hebt? Hoe kan je in godsnaam kwaliteit bieden als de bezetting van een vroege shift van acht werknemers terugvalt naar drie, zoals in 1997 is gebeurd? De ministers dragen zelf een verpletterende verantwoordelijkheid. Het is een schande dat men dit in de schoenen wil schuiven van de helden die ondanks alles het gevecht met de onzichtbare vijand blijven aangaan.
Dennis De Meyer. Ik heb nog nooit in mijn carrière op zo'n korte tijd zoveel bewoners weten overlijden, soms tot vier op een dag. Daar zijn ook mensen bij die ik al lang ken, die ik heel vaak zag en van wie ik veel weet en die ook veel weten over mij. Dikwijls is er een vriendschapsband. Als je dan vaststelt dat er zoveel van die mensen plots sterven, zijn dat telkens mentale mokerslagen. Dat komt héél hard aan. Het zal lang duren eer alle wonden geheeld zijn bij het personeel.
Linda Van der Schoepen. Bij ons is er net een vrouw overleden. We weten nog niet of ze Covid-19 had, want ze werd pas getest na haar overlijden. De onzekerheid speelt ons parten. Elke keer als een erg zieke bewoner wordt getest, is het bang afwachten. Is hij positief of niet? Heb ik het binnengebracht of niet?
Bij bewoners met dementie moeten we ook telkens opnieuw uitleggen waarom we een masker dragen, proberen hun angsten weg te nemen. Meer psychische ondersteuning is erg welkom om het voor ons draaglijker te maken.
Elke keer als een erg zieke bewoner wordt getest, is het bang afwachten. Is hij positief of niet?
Dennis De Meyer. Inderdaad, het virus heeft mij ook te pakken gekregen. Het begon langzaam en eigenlijk wilde ik er niet aan toegeven. Maar ik kreeg alsmaar meer last van spierpijnen, vermoeidheid en uiteindelijk ook koorts. Dan heb ik besloten om te stoppen met werken en me te laten testen in een ziekenhuis. Ik had geen andere keuze, ik was op. Ik verwachtte eigenlijk al dat ik positief zou testen. Dat was mij misschien niet overkomen, als de overheid de epidemie anders had aangepakt, maar ook de rusthuizengroep waarvoor ik werk had veel zaken anders kunnen doen. Het beschermingsmateriaal kwam te laat. Eer we het ten volle konden gebruiken was het kalf al verdronken. Aan het begin van het rampverhaal kreeg ik het voorstel van Geneeskunde voor het Volk om alle bewoners en zorgverleners van onze instelling te testen, maar onze werkgever heeft dit geweigerd. Ik ben daar heel boos om, omdat we daarmee een serieuze kans hebben gemist om de uitbraak te temperen. In het voorstel van GvhV zat ook een hoofdstuk educatie over hoe om te gaan met het beschermingsmateriaal. Nu hebben we dat gewoon gekregen zonder een deftige uitleg over hoe het te gebruiken, waardoor ongetwijfeld in het begin zware fouten zijn gemaakt. Het personeel in woonzorgcentra is daar niet voor opgeleid zoals de collega's in de ziekenhuizen.
Dat was mij misschien niet overkomen, als de overheid de epidemie anders had aangepakt
Dennis De Meyer. Op die beslissing kwam er direct een storm van reacties, zowat iedereen was bijzonder misnoegd. Het was onverantwoord om daar in de huidige omstandigheden zelfs maar aan te denken. Het is nog altijd pompen of verzuipen om de crisis te bevechten. Natuurlijk willen wij dat onze bewoners opnieuw hun familie in levende lijve kunnen zien. Ik weet hoe zwaar het is als dat niet kan, mijn moeder verblijft ook in een WZC. Maar nu is het echt niet veilig genoeg voor bewoners en voor dat bezoek zelf.
Linda Van der Schoepen. Voor de ene rusthuisbewoner is dat misschien een goede zaak, voor de andere zorgt dat voor nog meer verwarring. Het is geen zwart-witverhaal. Je moet je bewoners kennen en weten wat ze wanneer nodig hebben. Waar ik werk, zijn we vanaf maandag 20 april gestart met een babbelbus, een geweldig initiatief. De bus wordt normaal gebruikt om bewoners op uitstap te nemen, maar nu is ze in twee vakken opgedeeld. Zo kunnen bewoners veilig in contact komen met hun familie. In het ene vak de bewoner, in het andere de bezoeker. De bus wordt na elk bezoek ontsmet.
Bij ons zijn we gestart met een babbelbus, een geweldig initiatief.
Rob Eeman. Het geknoei van de politici heeft vooral gezorgd voor verdeeldheid onder de mensen. Het was een onverantwoord cadeau waar gelukkig nog geen strik rond hing. De rusthuisbewoners waren geen vragende partij, zij vinden zelf ook dat het besmettingsgevaar te groot is voor hun familie. Natuurlijk hopen we allemaal dat we snel tot bezoekrecht kunnen overgaan als het veilig is. Ik vind de beelden uit de geestelijke gezondheidszorg en de gehandicaptenzorg echt schrijnend.
Rob Eeman. Deze crisis is ons allen overvallen en we begrijpen best dat men eerst de ziekenhuizen moest voorbereiden. Maar ik kan me niet van de indruk ontdoen dat andere welzijnssectoren te veel aan hun lot werden overgelaten. Ik heb ook tonnen respect voor opvoeders. Ze blijven zich inzetten met een groot gevaar om zelf besmet te worden, want in de gehandicaptenzorg is social distancing nog moeilijker. Ook in die sector moeten alle middelen worden aangereikt ter ondersteuning. We moeten erover waken dat in de toekomst heel de welzijnssector genoeg middelen krijgt.
Een zorgbeleid is geen euro waard als het niet uitgaat van de noden van de mensen.
Linda Van der Schoepen. Ik ben erg teleurgesteld in het beleid en ik hoop voor de toekomst op een goede communicatie met de ervaringsdeskundigen op het terrein van de hele zorgsector en op alle domeinen. Ik wil dat we serieus genomen worden. Een zorgbeleid is geen euro waard als het niet uitgaat van de noden van de mensen.
Auteur: Ans Peeters