Afgelopen jaar was de Antwerpse nachtopvang voor daklozen maar liefst 67 nachten volledig volgeboekt tot overboekt. Dat blijkt uit cijfers die gemeenteraadslid Lise Vandecasteele (PVDA) opvroeg bij het stadsbestuur. “Elke dakloze een veilig en warm bed voor de nacht garanderen gaat om menselijkheid. Te vaak moeten dakloze mensen in Antwerpen geweigerd worden omdat de nachtopvang te weinig capaciteit heeft. We vragen dringend de capaciteit uit te breiden en de infrastructuur te verbeteren”, stelt Vandecasteele.
Mensen die in Antwerpen dakloos zijn kunnen terecht in de nachtopvang voor daklozen Victor 4 en 5 aan de Desguinlei, en in de Biekorf in de Dambruggestraat. Ze hebben elk hun specifiek doelpubliek. Victor 4 is opvang voor daklozen met geldige verblijfspapieren, Victor 5 voor mensen zonder papieren. In de Biekorf overnachten mensen met een ernstige psychische problematiek of met een verslaving.
Maar liefst 67 nachten was de nachtopvang afgelopen jaar volledig volgeboekt tot overboekt. “Vooral Victor 4 is vaak volzet en moet mensen zelfs weigeren omwille van tekort aan bedden”, weet Vandecasteele. “Het tekort aan bedden is heel opvallend de laatste maanden. Zo was de bezetting in de maand oktober elke nacht boven 90% en twaalf nachten ging Victor 4 zelfs over de maximale capaciteit.”
De meeste dakloze mensen die een bed nodig hebben reserveren overdag via een sociaal werker een plaats. Maar als de nachtopvang volledig gereserveerd is moeten ze op zoek naar een alternatief. “Dat is moeilijk als je weet dat de nachtopvang een allerlaatste redmiddel is, nadat ze alternatieve oplossingen gezocht hebben. Mensen doen dan vaak toch een beroep op een overbelaste kennis of familielid en gaan op de bank slapen. Het zet mensen in een zeer kwetsbare situatie. Cijfers over hoe vaak sociaal werkers overdag geen plaats kunnen reserveren zijn er helaas niet.”
Ook zonder reservatie kan je ‘s avonds om 21u aankloppen bij de Victor om een bed. Te vaak tevergeefs. Maar liefst 82 keer werd iemand het afgelopen jaar geweigerd omdat de nachtopvang volzet was. “Het is niet menselijk om mensen een bed voor de nacht te weigeren. Huisvesting is een mensenrecht. De nachtopvang is een noodoplossing voor mensen die geen andere oplossing hebben”, vindt Vandecasteele. “Wanneer men in Victor 4 geweigerd wordt omwille van capaciteitsproblemen is er geen georganiseerd alternatief meer voor handen. Dan moeten die mensen hun plan trekken en dat betekent ook noodgedwongen op straat overnachten.”
Ook om andere redenen kan de toegang tot de nachtopvang geweigerd worden. In totaal gebeurde dat het afgelopen jaar 442 keer. Naast de reden dat de nachtopvang volzet is, wordt mensen de toegang geweigerd omdat ze geen band met Antwerpen kunnen aantonen (60 keer) of omdat de mensen geen geldige verblijfsdocumenten kunnen voorleggen (114 keer). Daarnaast gaat het vaak om sancties omdat mensen een gereserveerd bed niet benutten of er sprake is van agressie.
“Laat ons elke mens een bed voor de nacht garanderen” stelt Vandecasteele. “Het is daarvoor belangrijk de capaciteit buiten de winterperiode niet in te krimpen. Nu halveert het aantal slaapplaatsen tussen april en november. De medewerkers van Victor 4 moesten in oktober en november mensen weigeren aan de deur hoewel er meer dan 100 onbenutte bedden aanwezig zijn. Omwille van een politieke beslissing konden de mensen niet naar de opvang. Dat is niet menswaardig. We vragen om alle bedden het hele jaar door open te houden, inclusief voldoende medewerkers” zegt Vandecasteele.
“We willen ook aan de alarmbel trekken rond de gebrekkige infrastructuur en tekort aan personeel”, stelt Vandecasteele. “Het gebouw van nachtopvang Victor 4 en 5 is een oud gebouw met kamers van 14 bedden. Mensen die de hele dag op straat zwerven hebben nood aan rust, ruimte en privacy.” Vandecasteele vraagt schepen van Sociale Zaken Tom Meeuws (Vooruit), om dringend werk te maken van nieuwe infrastructuur die aangepast is aan de doelgroep.
De grote vraag naar een bed voor de nacht wijst op een probleem van toegankelijke en betaalbare huisvesting in Antwerpen. “De nachtopvang zou enkel een tijdelijke noodoplossing mogen zijn. Het is belangrijk dat mensen snel kunnen doorstromen naar een stabiele woning en daar knelt het schoentje”, weet Vandecasteele. “Er is een groeiende wachtlijst voor een sociale woning en op de private markt komen de mensen in aanraking met onbetaalbare prijzen en agressieve huisjesmelkers. Dakloze mensen hebben nood aan verschillende woonvormen, waar het stadsbestuur vandaag onvoldoende in investeert. Elke euro die we investeren in wonen verdient zich terug op gezondheidszorg en overlastbestrijding.”
Perscontact
Lise Vandecasteele