Op donderdag 5 februari 2015 stond op de Wilrijkse districtsraad een toelichting rond de kinderboerderij geagendeerd. Een vertegenwoordiger van AG Vespa bracht de presentatie geflankeerd door Antwerps Schepen van Jeugd Nabila Ait Daoud (N-VA) en Pieter Marx van Greenmarx, de winnaar van de uitgeschreven concessie.
Ondertussen werd het project door de Schepen ook in de pers voorgesteld (artikel Gazet van Antwerpen). Wij hebben toch enkele bedenkingen bij wat wij te horen, zien en lezen kregen.
In de zomer van 2010 bleek uit uitgelekte documenten van het vorige Stadsbestuur dat de Stad onder meer wenste te besparen op de Wilrijkse kinderboerderij. AG Vespa kreeg de opdracht op zoek te gaan naar een externe partner. De PVDA reageerde begin 2011 met een ludieke flyeractie en een carnavaleske protestmars (foto bovenaan). Wij steunden ook de succesvolle petitieactie (artikel dewereldmorgen.be) (meer dan 5.000 handtekeningen) van de vrijwilligers van de kinderboerderij. Schepen Guy Lauwers (sp.a) beloofde daarop dat er niet geprivatiseerd werd, de vrijwilligers konden blijven, er geen ontslagen zouden vallen en de gratis toegang behouden bleef.
In oktober 2012 trad echter een nieuw stadsbestuur aan dat al snel liet blijken deze beloften niet te zullen nakomen. In antwoord op een vraag van PVDA+ gemeenteraadslid Mie Branders kondigde Nabila Ait Daoud op de gemeenteraad van oktober 2013 aan (artikel Het Nieuwsblad) dat de pensionering van boer Karel (Van den Brande) “een uitgelezen mogelijkheid” bood “om de kinderboerderij om te vormen tot een ‘zelfbedruipend, sociaal en ecologisch bedrijf’.” In november 2013 volgde wederom een protestactie (artikel Gazet van Antwerpen). Onderhandelingen met sociaal tewerkstellingskantoor Levanto leidden tot niets en dus moest AG Vespa “op zoek naar een externe beheerder die de kinderboerderij op een bedrijfsgeoriënteerde en zelfbedruipende wijze uitbaat met een sociaal- ecologische en educatieve meerwaarde voor de stad.”
Tot mei 2014 konden privépartners hun project indienen. Volgens de Schepen broodnodig want de kinderboerderij is “verwaarloosd”. Daar heeft ze dan toch wel zelf voor gezorgd door het personeel in de onzekerheid te storten en niet te investeren. Ook zou de werking “niet meer van deze tijd” zijn. Een kaakslag voor ondertussen gepensioneerd boer Karel, de vele vrijwilligers en al wie verder betrokken was bij de uitbouw van het gratis, degelijk, sociaal, educatief en zorgzaam aanbod (zie verder).
Financieel keurslijf
In de beoordeling van de ingediende projecten kreeg het financiële luik een gewicht van 50%, idealisten waren er dus op voorhand al aan voor de moeite. Bovendien was de jury samengesteld uit afgevaardigden van de dienst stadsontwikkeling en stadsbeheer, het Ecohuis alsook het district Wilrijk, geen vertegenwoordiging van de (kwetsbare) vrijwilligers dus. Het mag dan ook niet verbazen dat het project dat het pleit won, weinig aandacht heeft voor het sociaal-educatieve aspect van de vroegere/huidige kinderboerderijwerking. En ook het financiële plaatje zelf lijkt nogal rooskleurig ingevuld.
In de presentatie wordt gesproken van gratis toegang. Uit de cijfers die wij konden inkijken blijkt echter dat schoolbezoeken aan €3 per persoon en jeugdbezoeken aan €2 per persoon begroot worden. (Bedrijfs- of familie)feesten moeten een veelvoud per persoon opbrengen. Dat gaat dan om uitgaven in de horecavoorzieningen en de hoevewinkel. Zullen eigen boterhammen nog toegelaten zijn of worden er informele drempels opgetrokken? Alle geledingen van de samenleving (50.000 bezoekers per jaar) vonden tot nu toe hun weg naar de kinderboerderij, zal dat zo blijven?
Bovendien gaat Greenmarx voor “een echte boerderij”. Welke ondersteuning, zorg en omkadering mogen meeboerende vrijwilligers nog verwachten van dit boerenbedrijf? Vrijwilligers zijn, zo leert het eerder vermelde artikel in Gazet van Antwerpen ons, namelijk enkel nog welkom als “ze zich echt engageren.” De mindervaliden, jeugddelinquenten, psychiatrische patiënten en vele anderen die er nu even rust of troost kunnen vinden en een positief zelfbeeld en verantwoordelijkheidsgevoel opdoen, passen niet binnen die logica. Nochtans een unicum in onze stad. Wij vragen ons ook af in hoeverre Stad en district hierover gaan waken.
De Stadsboerderij - zo zal het beestje gaan heten - moet een bedrijf worden dat wekelijks 1.500 pakketten zelfgeteelde groenten en -geproduceerde zuivel- en vleeswaren wil verdelen (omzet €708.000/jaar.) Is daarvoor wel een afdoende markt? Het lokale Voedselteam bereikt wekelijks bijvoorbeeld ‘maar’ enkele tientallen gezinnen. En er bestaat ook al zoiets als Bioplanet en Milagrow waarmee de Stadsboerderij dus in rechtstreekse concurrentie gaat. Bovendien beschikt men over maximaal 5 hA niet volledig gezonde (cadmium- en loodvervuiling en alleszins niet bio-certificeerbaar) en drassige grond waar dus niet zomaar alles (bijv. geen sla en spinazie) te verbouwen valt en als wij het goed begrijpen ook nog evenementen moeten kunnen plaats vinden. Want voor de overige helft van haar omzet rekent Greenmarx op heel wat (georganiseerde) bezoeken. De overrompeling bij de nieuwjaarsreceptie van het district Wilrijk toonde nochtans al aan dat de capaciteit van het terrein voor en de bereikbaarheid bij evenementen te wensen over laat.
€1 per maand betaalt Greenmarx de stad de komende 30 jaar, daar tegenover staat wel een investering van €800.000 maar het komt er dus op neer dat de stad een lovenswaardig project aderlaat en in handen van de privé geeft zonder daar zelf, behalve dan een besparing, iets mee te winnen, integendeel, lijkt ons.
Uiteraard verwijten wij Greenmarx niet dat ze zich schikken naar de (financiële) eisen van AG Vespa. Onze kritiek is fundamenteler, wij blijven er van overtuigd dat het publieke karakter van de Wilrijkse kinderboerderij de enige waarborg vormde voor de waardevolle activiteiten die er in het verleden werden ontwikkeld. Voorlopig lijkt er door de politieke verantwoordelijken echter nog steeds niet geluisterd te worden naar deze bekommernissen en kunnen wij dus enkel de huidige gang van zaken kritisch opvolgen. In januari 2016 zou Greenmarx van start gaan, wij wensen hen alle succes maar behouden onze gegronde twijfels.