In de reeks Antwerpse lijsttrekkers aan de tand gevoeld van Gazet van Antwerpen interviewden hoofdredacteur Kris Vanmarsenille en politiek journalist Sacha Van Wiele PVDA lijsttrekker Peter Mertens. We nemen het interview hieronder met toestemming integraal over.
Armoedebestrijding, dat is voor Peter Mertens prioriteit nummer 1 in deze campagne. Én betaalbaar wonen. “In Wenen wordt 60% van de woningmarkt gecontroleerd door het stadsbestuur. En Wenen scoort in alle rankings zeer hoog als een leefbare stad. Waarom zou het Antwerps stadsbestuur het woningaanbod niet beter kunnen aansturen in plaats van alles aan projectontwikkelaars over te laten? We zijn een grote groep mensen uit de stad aan het wegjagen met die hoge woningprijzen.” Mertens maakt zich sterk dat zijn partij het betaalbaar wonen in Antwerpen op de kaart heeft gezet.
Wat vindt u van de campagne tot nu toe?
Tja, we staan op een maand van de verkiezingen en we zitten in een impasse. Het linkse blok heeft geen meerderheid en het rechtse ook niet. Alles is nog mogelijk dus. Voor onze partij verloopt de campagne voorlopig naar wens. Wij willen focussen op drie thema’s: armoede, betaalbaar wonen en mobiliteit.
Over mobiliteit zal iedereen wel willen meepraten, maar zijn armoede en wonen geen moeilijke thema’s om verkiezingen mee te winnen?
We hebben die thema’s gekozen op basis van een bevraging van 9.000 Antwerpenaren. Met elk van hen hebben we twintig minuten gepraat.
We hebben die thema’s gekozen op basis van een bevraging van 9.000 Antwerpenaren. Met elk van hen hebben we twintig minuten gepraat. Het is een enorme klus geweest, maar ik ben heel trots op dat onderzoek. Betaalbaar wonen is een thema dat PVDA zelf op de kaart heeft gezet aan het einde van de vorige kiescampagne. Veertien dagen voor de verkiezingen had toenmalig schepen Güler Turan (sp.a) zich laten ontvallen dat er in Antwerpen geen wooncrisis was. Wij zijn daar toen zwaar tegenin gegaan, en blijkbaar zijn we er toen in geslaagd om met dat thema mensen te raken. In geen enkele peiling raakten we boven de 3,5% en uiteindelijk haalden we in de verkiezingen 8%.
En die kiezers komen niet alleen van sp.a en Groen, zo is gebleken.
Nee, die komen ook van Vlaams Belang en van N-VA. Dat blijkt in deze campagne ook. Er zijn echt wel mensen die vorige keer op N-VA hebben gestemd en die teleurgesteld zijn in ‘de kracht van verandering’. Mensen bijvoorbeeld die moeten rondkomen met een pensioen van 1.300 euro en geen kamer 2.500 euro per maand in een rusthuis kunnen betalen.
Bestaat de kans niet dat die mensen als ze voor u kiezen over enkele jaren ook teleurgesteld zullen zijn? PVDA kan dit probleem niet zomaar oplossen.
Nee, dat kunnen we niet. Dat beloof ik de mensen ook nooit. Ik doe niet aan cliëntelisme. Maar ik zeg hen wel dat we ons moeten organiseren en dat we samen moeten opkomen voor een eerlijke verdeling van de welvaart. Dat is een moeilijke boodschap, maar ik geloof in een strategie op lange termijn en ik geloof dat je een tegenstroom kunt organiseren die op lange termijn vruchten afwerpt.
Hoe droevig of blij was u toen Samen uit elkaar viel?
Puur electoraal is de situatie voor ons nu interessanter. Er zijn drie aparte partijen en mensen hoeven niet meer strategisch op Samen te stemmen om een zo sterk mogelijk links blok te vormen tegen het huidige stadsbestuur. Voor de stad is het misschien wel jammer. Het wordt nu veel moeilijker om een linkse coalitie te vormen.
In 2012 haalde PVDA ineens vier zetels in de gemeenteraad. Hoe kijkt u terug op de voorbije zes jaren?
Tevreden. In het begin was het wel moeilijk natuurlijk. We wisten van niks, en niemand vertelde ons iets. Zo hebben we pas na twee jaar ontdekt dat er in het stadhuis kluizen zijn waarin we onze papieren kunnen leggen. En niemand heeft ons de weg naar ‘t Fornuis gewezen. (lacht) Iedereen dacht dat de soufflé van PVDA snel weer zou inzakken, maar dat is niet gebeurd. We hebben verder geïnvesteerd in onze studiedienst en we hebben af en toe wel degelijk op het beleid kunnen wegen.
Bent u na uw deelname aan het bestuur in Borgerhout bereid om op stadsniveau in een coalitie met Groen en sp.a te stappen?
Ja, de samenwerking in Borgerhout is ons goed bevallen, maar we stappen niet zomaar in een bestuur. We moeten een beleid kunnen voeren rond onze thema’s. Dat weten Groen en sp.a trouwens goed. Ook in Borgerhout hebben we eerst lang en goed onderhandeld over een bestuursakkoord. Toen pas kwamen de schepenambten aan bod.
Waarschijnlijk zal ook CD&V nodig zijn om een linkse Antwerpse bestuurscoalitie te kunnen vormen. Hebt u al met Kris Peeters gesproken?
We komen elkaar al eens tegen. (glimlacht)
Hij zegt dat hij niet met PVDA wil besturen.
Ach, voor de verkiezingen wordt zo veel gezegd. Maar we zitten in een impasse, dus na de verkiezingen kan alles. Charles Michel zei toch ook dat hij nooit met N-VA een regering zou vormen?
Over het programma dan. Hoe gaat PVDA de armoede aanpakken?
Armoede maakt ziek, en ziek zijn maakt arm. Het is een vicieuze cirkel. Door de gezondheidszorg dicht bij de mensen te brengen, doorbreek je die.
We willen in elke wijk een wijkgezondheidscentrum, waar dokters, een tandarts, psychologen en andere hulpverleners klaarstaan voor de bevolking. Het aantal huisartsen per inwoner ligt in Antwerpen vrij laag. En dat is nefast, want armoede maakt ziek, en ziek zijn maakt arm. Het is een vicieuze cirkel. Door de gezondheidszorg dicht bij de mensen te brengen, doorbreek je die.
En hoe willen jullie de woningen in Antwerpen betaalbaar houden?
Ik denk dat we toe zijn aan een stevige discussie over de kerntaken van de stad. Natuurlijk kun je bepaalde zaken uitbesteden, maar misschien hebben we de voorbije jaren wel te veel uit handen gegeven, zeker wat het woonbeleid betreft. Wenen staat al jaren bovenaan in alle lijstjes van leefbare steden. En dat komt omdat de helft van de woningmarkt door het stadsbestuur wordt gecontroleerd. Er is geen wooncrisis daar, en er is een plafond op de prijzen. Er zijn wijken met modulaire woningen en heel veel groen. Als je de sleutels van het woonbeleid aan ontwikkelaars als Triple Living blijft geven, dan krijg je toestanden zoals op het Eilandje: alleen maar onbetaalbare appartementen. De oorspronkelijke bevolking wordt door de hoge huurprijzen de stad uitgedreven. We zijn bang dat hetzelfde zal gebeuren met de wijk den Dam. De woningmarkt in deze stad heeft een betere regie nodig. Waarom verpatst Antwerpen al zijn bouwgronden meteen aan grote projectontwikkelaars? Als de stad die zelf in handen houdt met een systeem van erfpacht, kan ze ook zelf bepalen welke woningen er op die gronden moeten komen, en welke voorzieningen voor de bewoners.
We zijn toe aan een stevige discussie over de kerntaken van de stad. Zeker wat het woonbeleid betreft, hebben we de voorbije jaren te veel uit handen gegeven.
Maar dat systeem van erfpacht wordt nu ook door andere partijen naar voren geschoven, zelfs door de N-VA in een aangepaste vorm.
Ah, ik ben blij dat je het opmerkt. Zes jaar geleden was niemand voor zo’n systeem te vinden. Het is omdat wij op die woonproblematiek zijn blijven hameren, dat de geesten rijpen.
Jullie willen ook het aandeel sociale woningen in de stad verhogen. Ook CD&V en sp.a willen af van dat plafond van 10%.
Voilà, zes jaar geleden was het ondenkbaar dat een andere partij zoiets voorstelde. Nu vinden we medestanders. Alle grootsteden hebben een norm van ongeveer 20%. Het grote probleem is dat het idee over sociaal wonen veranderd is door mensen zoals Liesbeth Homans. Zij hebben van sociale woningen iets gemaakt voor armoezaaiers. Na de oorlog werd er gebouwd volgens het idee van volkshuisvesting. Als je bij De Post werkte of je was leerkracht, dan kon je ook een sociale woning krijgen. Je had in die wijken dan ook een goeie mix van zwakke en sterkere gezinnen. Maar als je van de sociale woonwijken getto’s maakt, dan krijgt de sociale woning in het algemeen een slechte naam. We hebben dus een nieuw publiek huisvestingsmodel nodig.
En hoe gaan jullie al die plannen financieren?
We hebben dat in ons partijprogramma allemaal berekend. Gratis bestaat niet, maar via het systeem van de derde betaler en via het Riziv kun je gezondheidszorg voor iedereen betaalbaar maken. En wat het woonbeleid betreft, moet de stad keuzes maken. Hebben we echt een politietoren van 290 miljoen nodig? Moet de politie zo zwaarbewapend zijn? Kan er niet een deel van de bedrijfstaks die de grote bedrijven in Antwerpen betalen naar deze initiatieven vloeien? Kijk naar Zwijndrecht, dat een groot deel van haar inkomsten haalt uit de taks op drijfkracht van grote bedrijven. Antwerpen is Zwijndrecht niet, maar er moet meer mogelijk zijn dan wat er nu is.
Wat diversiteit betreft lijkt in Antwerpen de breuklijn tussen links en rechts over de hoofddoek te lopen.
Daar ben ik het niet mee eens. De breuklijn tussen links en rechts is voor mij sociaal-economisch. Ik ben tegen een verbod op de hoofddoek omdat ik vind dat zo’n verbod jonge mensen verhindert om zich te ontwikkelen. Zo vind ik het heel erg dat jonge moslima’s die een opleiding voor leraar volgen niet aan de bak geraken omdat ze een hoofddoek dragen. Zo laten we talenten en mogelijkheden liggen. Vooral omdat het gaat om mensen die de stad kennen en die de jongeren kennen. Ik vind ook dat het debat over de hoofddoek en over diversiteit in het algemeen te zeer gericht is op de hogeropgeleiden. De mensen die dag en nacht karkassen staan uit te benen in de slachthuizen, de mensen die in de schoonmaak werken, bij veel onderaannemers in de industrie, … Een groot deel van hen zijn van buitenlandse origine. Maar hun stem hoor je veel te weinig.
Uw partij ligt vaak onder vuur door uitspraken van andere communistisch geïnspireerde partijen en leiders zoals Noord-Korea en Venezuela. Er wordt jullie extremisme verweten. Is dat een handicap?
Dat zal altijd blijven gebeuren. Wij hebben een programma van bijna vijfhonderd bladzijden met een zeer duidelijke en genuanceerde visie op de stad. Maar als Bart De Wever en VOKA ons een etiket willen opplakken, dan doen ze maar. Ik heb daarmee leren leven. Trouwens, alle uiterst linkse partijen in Europa hebben met die tegenstand te maken. Mélenchon in Frankrijk, Podemos in Spanje. Er is niets nieuws onder de zon.
Maar het is toch begrijpelijk dat mensen kritiek hebben op een partij die theorieën aanhangt die ook door Mao en andere absolutistische leiders werden en worden verdedigd? Op jullie solidariteitsfeest ManiFiesta kwam er iemand spreken die het beleid van Venezuela verdedigde.
Ja, dat was de kleinzoon van Allende, de president die door dictator Pinochet is vermoord. Ik vond het heel waardevol dat hij daar was. Hij heeft iets gezegd over Venezuela waar ik het niet mee eens ben. So what? Wij verdedigen Noord-Korea en Venezuela niet. Maar er zijn daar meer dan driehonderd sprekers geweest. Ik moet mij niet verantwoorden voor alles wat die gezegd hebben. Toch? Ik vind het trouwens erg dat de N-VA een land op 5.000 kilometer van hier moet ter sprake brengen om een stok te vinden om ons te slaan, terwijl in de jeugdbeweging van de partij, vlak onder hun neus, fascisten blijken te zitten.
U bent niet bang dat u rond uw partij extremistische groeperingen ontdekt à la Schild en Vrienden aan de rechterzijde?
Nee, die zijn er niet. We hebben een jeugdbeweging die revolteert. Die jongeren willen de wereld veranderen. Als je jong bent, ben je daar ambitieus in. Ze krijgen mijn volle steun. Er bestaan natuurlijk anarchistische en extreemlinkse groepen, maar ik ken ze niet en ze maken geen deel uit van mijn partij. En zeg nu eerlijk, is extreemlinks momenteel een probleem in de Europese samenleving? Ik dacht het niet. Overal in Europa duiken neonazi’s en fascistische partijen op. Dat lijkt me iets om ons zorgen over te maken.
| Vijf atypische vragen aan Peter Mertens Bij welke partij zou u zich goed voelen als uw partij niet zou bestaan? Eerlijk? Moest de PVDA niet bestaan, ik zou ze oprichten. Voor welke politicus van een andere partij koestert u wel eens bewondering? Bernie Sanders en Jean-Luc Mélenchon in het buitenland. Bij ons Meryame Kitir van sp.a, de enige arbeidster in het federaal parlement. Van welk idee van een andere partij hebt u ooit gedacht: dju, dat had ik zelf graag willen bedenken? Het Velo-deelsysteem in Antwerpen en Park Spoor Noord. Was de aanleg van Park Spoor Oost maar zo ambitieus geweest. Aan welk feit/moment uit de afgelopen zes jaar wil u niet graag herinnerd worden? Toen ik uit de raad van bestuur van het Havenbedrijf werd gezet. Nu blijkt de oppositie vervangen te zijn door steenrijke havenvrienden. Stel dat hij of zij dat zou willen, welke Bekende Vlaming had u graag op uw lijst gehad? Jacques Brel. En ook wel Slongs Dievanongs, met haar raps en engagement recht uit de Antwerpse wijken. |
Bron en copyright: Gazet van Antwerpen